استان اردبیل مرزهای طولانی با کشور همسایه شمالی دارد و به نوعی دروزاه ورود به بازار بزرگ cis می باشد بازار بزرگی که با نزدیک به 500 میلیون جمعیت در انتظار تامین نیازهای خود بویژه در بخش کشاورزی و فراورده های مربوط به آن - چیزی که اردبیل استعداد ویژه ای در آن دارد- است.
با این ظرفیتی که در همسایگی اردبیل وجود دارد میزان صادرات استان چندان قابل توجه نیست و نیاز است تا گام های بزرگی در این ارتباط برداشته شود.
بر اساس اعلام سازمان و ارگانهای ذیربط ، ۶۳ قلم محصول ازاستان اردبیل صادر می شود که محصولات کشاورزی مانند سیب زمینی، مصنوعات پلاستیکی، بیسکوییت، سنگ های معدنی و نوشیدنی ها عمده ترین کالاهای صادراتی استان را شامل می شوند و بیشتر به آذربایجان و عراق صادر می شوند.
ارزش صادرات استان اردبیل در پایان سال 94 حدود 74 میلیون دلاربوده است ، مبلغی که به نظر می رسد با توجه به مرزی بودن استان قابل افزایش تا چندین برابر نیز می باشد.
مجید خدابخش استاندار اردبیل می گوید : امروزه تجارت بین المللی از اهمیت و جایگاه بسیار بالایی برخوردار است و باید صادرکنندگان در اردبیل به این موضوع توجه ویژه ای داشته باشند تا بتوانیم با افزایش تجارت بین المللی رونق اقتصادی منطقه را رقم بزنیم
به گفته وی ، با توجه به ظرفیت هایی که استان اردبیل در بخش های مختلف دارد، صادرات 73 یا 74 میلیون دلاری پایین بوده و نیاز است در این زمینه برنامه های هدفمندی اجرا شود.
حامد عاملی رییس صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل در توضیح وضعیت صادرات استان اردبیل می گوید : 13 میلیون دلار کالا در سه ماهه اول سال جاری از این استان صادر شده که نسبت به مدت مشابه پارسال تغییری نداشت.
به گفته وی ، این میزان صاردات در خور شان این استان مرزی نبوده وباید گام های اساسی برای افزایش آن برداشته شود .
** تلاش و برنامه های استان اردبیل برای افزایش صادرات
پس از استقرار دولت تدبیر و امید برنامه های اقتصادی استان اردبیل بر اساس افزایش صادرات و فتح بازارهای کشورهای همسایه هدف گذاری شد و بر این اساس طرح های بزرگی چون ایجاد منطقه آزاد تجاری ، صنعتی در شمال استان ، فعال سازی منطقه ویژه اقتصادی نمین ، سرمایه گذاری یک میلیارد دلاری در آب و خاک مناطق مرزی و افزایش تولیدات کشاورزی با توجه به قابلیت های صادراتی انها تعریف و اجرایی شده اند.
این طرح ها که برخی از آنها بعنوان مگاپروژه مطرح هستند اقدامات زیرساختی و مطمئن برای آینده استان هستند ، اقداماتی که زمینه صادرات پایدار از اردبیل را فرا می سازد.
استاندار اردبیل می گوید : در حال حاضر یک میلیارد دلار سرمایه گذاری در شمال استان بویژه در شهرستان های پارس آباد، گرمی و بیله سوار در حال انجام است که با سرمایه گذاری این اعتبار تحول عظیمی در بخش اشتغال و اقتصاد منطقه به وجود می آید و روند صادرات محصولات کشاورزی در اردبیل سیر صعودی به خود می گیرد.
مجید خدابخش افزود: در صورت تحقق منطقه آزاد اقتصادی اردبیل در شمال استان اغلب برنامه ها و اقدامات حول محور تولید صادرات محور خواهد بود.
به گفته وی ، باید زنجیره ای از صنایع صادراتی در این منطقه ایجاد گردد ، کشاورزی صنعتی ایده و برنامه استان در منطقه شمال است تا در نزدیکترین منطقه به بازارهای cis محصولاتی تولید شود که امکان حضور در این بازارها را داشته باشد.
وی با اشاره به مشوق های صادراتی افزود: باید از ظرفیت های کشورهای مختلف ازجمله روسیه برای بازار صادرات اردبیل استفاده شود که نیاز است در این زمینه بسته بندی های شیک و استاندارد و صنایع دانش بنیان باید موردتوجه قرار گیرد.
سید حامد عاملی رییس صنعت ، معدن و تجارت نیزگفت : جهت حمایت از صادرات تا سه درصد مشوق برای برخی کالاها در نظر گرفته شده و در همین راستا تشکیل کنسرسیوم های صادراتی و شرکت های مدیریت صادرات در دستور کار قرار دارد تا فعالیت های صادرات محور به صورت نظام مند پیش برود.
او با اشاره به ارایه تسهیلات 14 درصدی برای بخش کشاورزی و واحدهای دانش بنیان و تسهیلات 16 درصدی برای واحدهای صنعتی اضافه کرد: صادرات یکی از محورهای اساسی سیاست های اقتصادی دولت و سیاست های اقتصاد مقاومتی است که باید در اولویت کاری مسوولان ذی ربط قرار گیرد و برای رسیدن به این مهم باید بستر تجارت فرامرزی تسهیل شود چرا که در این زمینه استان با مشکل روبروست.
عاملی خواستار تغییر نگرش و عمل دستگاه های مستقر در گمرکات این استان شد و عنوان کرد: نحوه فعالیت و نگرش 12 دستگاه در امر صادرات اثرگذار است و همچنان که در گذشته شاهد بودیم به واسطه نگرش های حاکم، بخشی از صادرات کالاهای تولیدی استان از دیگر مبادی رسمی کشور صورت می گرفت در حالی که تولید و صادرات به یکدیگر وابسته بوده و می توان گفت تولید، پایه صادرات است.
عدیل سروی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل نیز می گوید: این استان دروازه کشورهای قفقازو آسیای میانه محسوب می شود و از موقعیت خوب در فعالیت های اقتصادی با کشور جمهوری آذربایجان برخوردار است و بر همین اساس بالاترین درصد صادرات استان به ویژه در بخش کشاورزی نیز به جمهوری آذربایجان انجام می شود.
وی افزود: استان این آمادگی را دارد که سالانه 700 تن انواع محصولات لبنی، 650 تن سیب زمینی،پنج هزار و 200 تن عسل، هفت هزار تن حبوبات پاک شده و 30 هزار تن آب میوه و یک هزار تن جو پوست کنده به آذربایجان صادر کند.
** بخش خصوصی اهرم موفقیت در اقتصاد صادراتی
در تحقق ایجاد یک اقتصاد صادرات محور بی شک در کنار دولت بخش خصوصی نقش اساسی را خواهد داشت و در این میان سرمایه گذاران صنعتی ، بازرگانان و کشاورزی ابزارهای اجرایی آن هستند.
دبیرکل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان اردبیل می گوید : فضای صادرات در این سال ها در حال بهتر شدن است.
حسین وثوقی ایرانی افزود: امسال تاکنون برای یافتن بازارهای جدید ۱۷ هیات تجاری به کشورهای خارجی اعزام شده اند .
وی با بیان اینکه صادرکنندگان استان یکسری مشکلات دارند گفت: مشوق های صادراتی چندسالی است به دلیل مشکلات مالی دولت به صادرکنندگان پرداخت نمی شود .
برخی از کارشناسان بالا بودن تعرفه های صادراتی به کشورهای همسایه و منطقه ، نبود مشوق های صادراتی ، نبود یارانه شرکت در نمایشگاههای خارجی ،مشکل روادید ، مشکل نرخ ارز و.. را از جمله مشکلات صادرکنندگان استان ذکر می کنند که باید در این زمینه اقدام اساسی صورت گیرد.