به گزارش تابناک اردبیل، «تکم» کلمه‌ای است ترکی که از «تکه» به معنای بز نر و ضمیر ملکی «م» تشکیل یافته است. «تکم» یعنی «بز نر من» در لغتنامه‌های ترکی و فارسی تکم به همین معنا آمده است.
در میان روستائیان و ایلات و عشایر تکه به بز نری گفته می‌شود که به سن بلوغ رسیده باشد و بز نر را گویند که پیشاپیش گلّه حرکت می‌کند و با اضافه کردن ضمیر ملکی، این کلمه به صورت تکم ادا می‌شود.
تکم چی فردی که تکم به دست دارد، تکه خود را از تکه تخته‌ای به ابعاد ۱۵ سانتی‌متر طول، شش سانتی‌متر عرض و سه سانتی‌متر ضخامت به شکل بز می‌ساخت و بعداً چهار تکه تخته نازک به اندازه هشت سانتی‌متر با میخ به چهار طرف آن طوری نصب می‌کرد که به جای دست و پای او باشد که متحرک بودند.
تکم چی ها که با گرداندن این عروسک چوبی و خواندن شعر نوید بهار می‌دهد، وقتی می‌آیند که زمین بعد از زمستان سرد شروع به نفس کشیدن می‌کند. امّا در نغمات تکم چی ها موقع آمدنشان پنجاه روز مانده به اوّل بهار ذکر شده است.
اشعاری مانند نمونه های زیر که در نقاط مختلف (استان اردبیل) تقریبا دارای صورت های مشابهی است.
بو تَکَه آختا تَکَه (این بز، بز نر اخته شده است)
بوینوندا وار نوخدا تَکه (ریسمانی بر گردن دارد)
قیرچا قیرچا چَپیش لر (بزهای کوچولو کوچولو)
یاوشانین باشین دیش لَر (سر یاوشان (1) را به دندان می گیرد)
گئدر یایلاخدا اوتلار (تکه برای چریدن به ییلاق می رود)
گَلَر آراندان قیشلار (و برای قشلاق به آران(2) می آید)
یاخچی اولار قویونون آغی (میشی که از نوع سفید باشد بهتر است)
گئدر دولانیر داغی (برای گردش به کوه می رود)
قاری لار توتار یاغی (پیرزنان روغن می گیرند)
گَلین لَر یی یر قویماغی (عروس خانم ها کاچی می خورند)
ایللاه کی قیقاناغی (خصوصا" خاگینه اش را)
و...
يا در نمونه اي ديگر تكم چي مي گويد:
بو تکه اویون ائلر (این بز نر می رقصد)
قوردوینان اویون ائلر (با گرگ می رقصد)
ییغار آرانین (گيلانين) دویوسون (برنج گرمسیر (گيلان) را جمع می کند)
چوبانین تویون ائلر (عروسی چوپانش را می گیرد) با شماره
تکَه گَلدی هاوادان (تکه از آسمان آمد)
بیر دونی وار یِئل گاوادان (پیراهنی دارد که چون باد تکان می خورد)
خانیم تکه نین پایین گَتیر (خانم جان سهم تکه را بیاور)
خانیم ائوین اولسون آوادان (الهی که خانه آباد شوی)
