هر چند در مسیر اجرای پروژه انتقادهایی مطرح بود اما راه‌آهن برای مردم اردبیل تازگی داشت. تازگی که به شعار انتخاباتی و تبلیغاتی برخی مسئولان و نامزدها تبدیل شد و به جای تحقق وعده بهره‌برداری در سال ۸۹، رویای ریل راه‌آهن اردبیل- میانه تا سال ۹۶ نیز به درازا کشید.
در این سال‌ها عده‌ای از مسیر راه‌آهن ابراز گله‌مندی کرده و حتی تغییر آن را سال‌ها بعد از کلنگی که خود زده‌اند، درخواست داشتند، عده‌ای از بی‌مهری به استان اردبیل گفته‌اند و عده‌ای راه‌آهن را مطالبه جدی و روی زمین مانده نام گذارده‌اند.
در مجموع اظهارات مسئولانی که همه خود را در این سال‌ها مشتاق تکمیل و بهره‌برداری و در حسرت قیچی زدن روبان افتتاح نشان داده‌اند، راه به جایی نبرده و امروز متولیان احداث از کمبود مالی و تعدیل نیرو و حتی تعطیلی برخی کارگاه‌ها می‌گویند.
بطوریکه گله‌مندی‌های متعددی از کارگران و مهندسان مشغول به کار این پروژه نیمه‌تمام طرح شده و درخواست رسیدگی به وضعیت خود را داشته‌اند. تا جایی که راه‌آهن اردبیل به جای توسعه حتی نیروهای شاغل خود را کاهش می‌دهد.
پیمانکاران با طولانی شدن پروژه رفتند
مدت‌زمان اجرای پروژه راه‌آهن اردبیل- میانه پنج سال تعیین شده بود. یعنی اردبیلی‌ها می‌بایست در سال ۸۹ سوت قطار را می‌شنیدند. از همان سال‌های ابتدایی این پروژه تخصیص‌های نامناسب هشداری برای طولانی شدن این پروژه بود. مسائل اقتصادی، افزایش قیمت‌ها و هزینه‌ها موجب شد هزینه تمام شده با طولانی شدن پروژه افزایش یابد.
تا جایی که برخی پیمانکاران نیز به دلیل طولانی شدن پروژه قادر به همکاری نبودند و تعدادی از اجرا کنار گذاشته شدند.
مدیرکل راه و شهرسازی استان اردبیل در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: راه‌آهن اردبیل- میانه یک پروژه ملی است و اداره کل راه و شهرسازی استان هیچ نقشی در آن ندارد.
محبوب حیدری تصریح کرد: در وضعیت فعلی راه و شهرسازی استان کوچک‌ترین دخالتی در این پروژه نداشته و متولی شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور است.
در پی این اظهارات گفتگوی خبرگزاری مهر با نماینده شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور نشان داد، دل‌نگرانی کارگران راه‌آهن اردبیل بی‌اساس نیست.
علی کاظمی به خبرنگار مهر گفت: راه‌آهن اردبیل- میانه در ۹ قطعه اجرا می‌شود که شش پیمانکار و شش مهندس مشاور دارد.
وی افزود: با توجه به وضعیت اعتبارات تلاش می‌شود، کارگاه‌ها فعال بماند اما سال گذشته تعدادی از پیمانکاران که به لحاظ مالی و فنی توانایی انجام کار نداشتند، از پروژه کنار گذاشته شدند.
به گفته کاظمی بخشی از کار از این پیمانکاران گرفته شده و به پیمانکاران دیگر واگذار شد؛ چرا که اغلب قراردادها متعلق به سال ۸۵ بود و بعد از گذشته ۱۰ سال تعدادی قادر به ادامه همکاری نبودند.
وی با بیان اینکه ۷۰ درصد عملیات اجرایی فعال است، اضافه کرد: لازم است بخشی از پروژه در سال جاری به مناقصه گذاشته شود.
نماینده شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور در خصوص ترک پروژه از سوی موسسه نینوا نیز اضافه کرد: این موسسه از سال ۸۶ قرارداد داشت اما به دلیل تخصیص اندک اعتبارات به تدریج نیروهای عملیاتی خود را کاهش داده و به مناطق دیگر فرستاده است.
کاظمی افزود: موسسه نینوا از شهریور سال ۹۵ به دلیل اینکه مطالبات خود را دریافت نکرده راکد شده و ۹۰ درصد نیروی انسانی خود را انتقال داده است.
تخصیص‌های قطره‌چکانی راه به جایی نبرد
ترک تدریجی پیمانکاران به دلیل بدهی‌های روی زمین مانده در حالی همچنان مشاهده می‌شود که سال گذشته نمایندگان استان بارها از پرداخت مطالبات پیمانکاران و تصفیه‌حساب آن وعده دادند. از سویی نمایندگان بارها حضور پیمانکاران دیگر را مطرح کرده‌اند که به نظر می‌رسد فعلاً عملیاتی نشده است.
تا جایی که دستاورد اعتراضات و پیگیری‌های خود را سفر معاون اول رئیس‌جمهور به اردبیل عنوان کرده و معاون اول رئیس‌جمهور نیز در سفر خود به اردبیل بار دیگر پرداخت مطالبات و تخصیص مطلوب اعتبارات را وعده داد.
آذر ماه سال گذشته معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه‌وبودجه از افزایش چهار برابری اعتبار طرح راه‌آهن اردبیل در بودجه سال جاری به نسبت بودجه پیش‌بینی سال گذشته خبر داد.
محمدباقر نوبخت در حاشیه بررسی پروژه راه‌آهن میانه – اردبیل در جمع خبرنگاران افزود: تکمیل راه‌آهن اردبیل یکی از اولویت‌های دولت بوده و براین اساس بودجه ویژه‌ای برای سال آینده در نظر گرفته شده است.
وی با بیان اینکه بودجه سال ۹۵ راه‌آهن اردبیل حدود ۲۸ میلیارد تومان بوده است، ادامه داد: از این مبلغ تاکنون ۵۷ درصد تخصیص یافته و مابقی آن نیز در کمترین زمان و به صورت ۱۰۰ درصد تخصیص خواهد یافت.
معاون رئیس‌جمهور تصریح کرد: برای سال ۹۶ نیز بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان برای پیشبرد این طرح در نظر گرفته شده که با توجه به توجه ویژه دولت تلاش خواهد ۱۰۰ درصد این رقم در همان ماه‌های اول تخصیص یابد.
وی در عین از پرداخت تمام مطالبات پیمانکاران طرح راه‌آهن میانه – اردبیل خبر داد و یادآور شد: این رقم ۳۸ میلیارد تومان است که قول می‌دهیم تا دو هفته آینده تمام این مطالبات پرداخت شود تا پیمانکاران کار خود را تسریع بخشند.
نوبخت با بیان اینکه تکمیل راه‌آهن اردبیل نیازمند هزار میلیارد تومان اعتبار است، تأکید کرد: دولت توان پرداخت این میزان اعتبار را ندارد و باید بخشی از این منابع از طریق فاینانس چه داخلی و چه خارجی تأمین شود.
وی با تأکید بر اینکه عملی شدن این مهم از طریق داخلی و خارجی در حال رایزنی است، عنوان کرد: باید از تمام ظرفیت خود برای تأمین اعتبار و پیشبرد طرح استفاده کنیم، با این حال چه فاینانس باشد و چه نباشد دولت تمام اعتبارات مصوب سال آینده را تخصیص خواهد داد.
رئیس سازمان برنامه‌وبودجه با تأکید بر اینکه دولت اعتقاد دارد که با تکمیل این طرح اردبیل از بن‌بست خارج خواهد شد، متذکر شد: ما مقید هستیم مصوبه دولت را اجرا کنیم.
وضعیت مبهم راه‌آهن اردبیل
نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین و سخنگوی کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی که پیش از این تصفیه مطالبات پیمانکاران را مطرح کرده بود در گفتگو با خبرنگار مهر از کاهش کارگران آن و تعطیلی تدریجی این پروژه ابراز بی‌اطلاعی کرد.
صدیف بدری به خبرنگار مهر گفت: در سال‌های گذشته تلاش قابل‌توجهی صورت گرفت تا اعتبار مناسبی برای راه‌آهن دریافت شود و برای سال جاری نیز ۱۵۰ میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی شده است.
وی افزود: بنده در خصوص تعطیلی کارگاه‌های این پروژه موردی نشنیدم اما دو هفته آینده جهت بازدید مراجعه خواهم کرد.
هر چند رقم ذکر شده از سوی نماینده اردبیل با رقم ذکر شده از سوی معاون اول رئیس‌جمهور تفاوت فاحشی دارد اما در مجموع متولیان ساخت راه‌آهن اردبیل امروز معتقدند اگر پول به میزان کافی تزریق نشود، توقف پروژه دور از ذهن نیست.
نماینده شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور تأکید کرد: در حال حاضر راه‌آهن اردبیل – میانه در مرحله زیرسازی است و حتی به روسازی نرسیده است.
کاظمی افزود: بخشی از راه‌آهن از سمت اردبیل به میزان ۵۰ کیلومتر آماده ریل‌گذاری است اما لازم است از سمت میانه اجرا شود تا بتوان ریل‌گذاری را عملیاتی کرد.
وی تأکید کرد: در سه سال گذشته میانگین اعتبار تخصیص یافته به پروژه راه‌آهن اردبیل نزدیک به ۳۸ میلیارد تومان در هر سال بوده و اگر قرار است ۱۵۰ میلیارد تومان اختصاص دهند، به واقع اقدام کم‌نظیری است.
اشتغال سه‌هزارنفری به یک پنجم رسید
راه‌آهن اردبیل با ۱۷۰ کیلومتر طول وعده‌های انتخاباتی و حتی کلنگ زنی‌های قابل‌توجهی به خود دیده است. زمانی راه‌آهن اردبیل- میانه به عنوان یکی از مهم‌ترین شعارهای تبلیغاتی مطرح می‌شد. اما امروز گره کور آن موجب شده از موضوع وعده و شعار عبور کرده و به کارنامه عمل مدیران سابق تبدیل شود.
گفته می‌شود راه‌آهن اردبیل- میانه تنها مطالبه روی زمین مانده مردم اردبیل از سفر رئیس‌جمهور به این استان است اما در وضعیت فعلی کمبود اعتبار موجب شده حتی میزان اشتغال آن نیز رعایت نشود.
نماینده شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور متذکر شد: در حال حاضر ۶۰۰ نفر در این پروژه مشغول به کار هستند و این در حالی است که این پروژه تا سه هزار نفر ظرفیت اشتغال‌زایی دارد.
کاظمی افزود: میزان اعتبار لازم برای تکمیل این پروژه هزار میلیارد تومان برآورد شده و اگر اعتبار ۱۵۰ میلیارد تومانی در نظر گرفته شده سال جاری را در سه‌ماهه اول سال تخصیص دهند، می‌توان تحرک مطلوبی در پروژه ایجاد کرد.
وی تأکید کرد: در سال‌های گذشته به دلیل تخصیص نامطلوب اعتبارات جبهه‌های کاری کاهش یافته و تعدادی از نیروها تعدیل شده‌اند.
به گفته کاظمی این در حالی است که پیمانکاران پروژه توان جذب اعتبارات به مراتب بالاتر را دارند اما برای اجرا می‌بایست مورد حمایت قرار گیرند.
راه‌آهن اردبیل- میانه در وضعیتی نامطلوب به لحاظ مالی به سر می‌برد. این در حالی است که استان اردبیل برخوردار از حتی یک راه ریلی نیست و به گفته نماینده مردم اردبیل، صدیف بدری کم‌هزینه‌ترین راه ارتباطی راه ریلی است.
از سویی گفته می‌شود، کمبود اعتبارات عامل اصلی تأخیر این پروژه است و این در حالی است که در استان‌های مجاور خطوط ریلی توسعه می‌یابد و راه‌آهن اردبیل- میانه به مدت ۱۱ سال به درازا کشیده است.
در وضعیتی که بهره‌وری به عنوان یکی از ارکان مدیریتی تلقی می‌شود مدیران و مسئولانی که خود را علاقه‌مند به تکمیل راه‌آهن می‌دانند، می‌بایست میزان بهره‌وری این پروژه را در وضعیتی که با هزینه‌های به مراتب کمتر می‌توانست تکمیل شود، بیان کنند.
همین دوروز پیش همه در خبرهای صداوسیما دیدیم و شنیدیم که ریل گذاری راه اهن استان آذربایجان غربی هم شروع شد ومثل راه اهن گیلان پیشرفت خوبی دارد پس معلوم شد خواب سنگین وشاید همیشگی راه آهن اردبیل ناشی از ناتوانی مسئولین استان در پی گیری واخذ بودجه است کجاست نماینده پوپولیست اردبیل؟ نمایندگان اردبیل از کار زیادی واقعا خسته نباشند.