بدنبال تخلیه روستاها و شهرنشین و مصرف گرا شدن نیروی انسانی مولد کشاورزی و دامپروری، صدای خطرناک شهرنشین و یکجانشین شدن عشایر نیز به گوش می رسد، به طوری که مدیرکل امور عشایر استان اردبیل اخیراً از کاهش جمعیت عشایری استان خبر داده و نسبت به تداوم این روند هشدار داده است.
البته این معضل نه تنها در استان اردبیل بلکه مبتلابه کل کشور است به طوری که بررسی وضعیت جمعیت عشایرکشور در چند دهه گذشته بیانگر کاهش نگران کننده جمعیت عشایر در مقایسه با جمعیت کل کشور است.
بر اساس اطلاعات منابع تاریخی، درسال ۱۲۴۵ هجری شمسی حدود ۳۸٫۶ درصد جمعیت کشور، عشایری بوده است که این نسبت در سال ۱۳۴۵ به ۹٫۶ درصد کاهش پیدا کرده است. بر اساس آخرین سرشماری رسمی عشایر کشور که توسط مرکز آمار ایران صورت گرفته است نسبت جمعیت عشایر کشور به کل جمعیت به ۱٫۶۸ درصد کاهش پیدا کرده است که این امر نشان‌دهنده کاهش نسبت جمعیت عشایر کشور است.
براساس سرشماري 1387 عشاير استان از دو ايل بزرگ بنام هاي ايل شاهسون با 4/93 درصد و ايل قره داغ با 5/1 درصد جمعيت و دو طايفه مستقل شاطرانلو با 8/3 درصد و طايفه مستقل فولادلو با1/3 درصد جمعيت در قالب 15192خانوار و 80 هزار نفر جمعيت ، تشكيل يافته و از نظر مقايسه آماري عشاير استان ، 4/5 درصد جمعيت استان و در كل6 درصد جمعيت عشايري كشور را تشكيل مي دهند .
کارشناسان امر دلایل کاهش جمعیت عشایری استان را از بین رفتن مراتع، خشکسالی و کمبود آب وعلوفه، آب شرب، بهداشت و مشکلات تحصیل فرزندان، تخریب ایل راهها و هزینه های اقتصادی بالا در تهیه مسائل مربوط به زندگی عشایری که در مسیر معیشت عشایر کوچرو این استان قرار گرفته، برمی شمارند.
مطابق آمارهای رسمی منتشره، عشایر استان اردبیل سالانه با تولید بیش از 65 هزار تن انواع محصولات دامی، باغی و پروتئینی به ارزش 300 میلیارد تومان سهم عمده ای در توسعه اقتصاد استان دارند.
پرسش اینجاست که با وجود سهم عمده عشایر در تولید استان چرا این بخش مولد همواره در چرخه حمایت های دولتی برای تولید قرار نمی گیرند؟ براستی کسانی که برای توسعه استان طرح و برنامه ارائه می کنند چرا نباید عشایر را در اولویت قرار داده و برای آن اقدام عملی و موثر انجام دهند؟
باید پذیرفت که امروز هم برای متوقف کردن روند روبه تزاید تبدیل جمعیت عشایری به روستایی و شهری که آسیب جبران ناپذیری در پی خواهد داشت، دیر است و باید برای تغییر این زیست تدبیر جدی اندیشیده شود.
فاطمه روح‌نواز