بیماری ریفلاکس معده بیماری نسبتا شایعی است، با درجه‌های خفیف و شدید. حدود 30 الی 40 درصد از مردم فرم خفیف و 5 الی 7 درصد دچار نوع شدید آن می‌شوند. این بیماری ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد ولی نوع شدید آن در مواقعی زندگی فرد را دچار اختلال می‌کند.
مری با حرکات دودی غذا را به سمت معده هدایت می‌کند درصورت باز ماندن بیش از حد و یا بی‌هنگام دریچه معده، اسید معده به مری برمی‌گردد. به نظر می‌رسد این بیماری آزار دهنده در ایران شایع باشد و افراد در هر سنی از نوزادی گرفته تا بزرگسالی امکان مبتلا شدن به آن را دارند. علت این بیماری اساساً ژنتیکی است و در برخی از خانواده‌ها شیوع بیشتری دارد.
فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره علائم این بیماری اظهار داشت: برخی از علائم ریفلاکس معده در داخل مری و گروهی در خارج از معده قابل مشاهده است. علائم داخل مری بیشتر سوزش مری و برگشت غذا و گیرکردن غذا و عوارض خارجی آن مربوط به گوش و حلق وبینی بوده، تنگی نفس، سرفه‌های مکرر، صاف کردن صدا، احساس گرفتگی صدا، گلودرد، عفونت‌های گوش و حتی خرابی دندان ها از جمله این علائم است.
سید محمد حسن امامی با اشاره عواملی که سبب تشدید این بیماری می‌شود، افزود: چاقی به ویژه چاقی شکمی، مصرف سیگار، چای، قهوه، فست فودها، نوشیدن آب و مایعات وسط و بعداز غذا سبب تشدید علایم این بیماری می‌شوند.
وی با اشاره به عوارض این بیماری بیان کرد: این بیماری کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در موارد شدید ممکن است کم‌خونی، اضطراب، عصبانیت، بدخلقی در فرد به وجود بیاورد. در مواقعی کارایی فرد را تحت تاثیر قرار داده و در دراز مدت سبب زخم و تنگی مری، آسم و سرفه مزمن و یا سرطان مری حلق و حنجره می‌شود.
امامی در خصوص علت تشدید علائم بیماری در شب گفت: به طور طبیعی ترشح اسید معده در شب ها افزایش می‌یابد. هرچقدر غذا شل‌تر، حجیم‌تر، ناسالم‌تر و فاصله صرف شام تا زمان خواب کمتر باشد این مسئله تشدید می‌شود.
وی درباره شیوع این بیماری تصریح کرد: تغییر شیوه زندگی، کم‌تحرکی، چاقی، استفاده کمتر از غذاهای سنتی و رواج مصرف فست فودها، استفاده از کودهای شیمیایی منجر به مشکلات و عارضه ریفلاکس می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان خاطرنشان کرد: چنانچه مشکلات با رژیم غذایی و دارو برطرف نشود جراحی توصیه می‌شود. البته این روش فقط برای افرادی که در سنین جوانی هستند و نیاز به دوز بالای دارو دارند انجام می‌شود.
وی درخصوص استفاده درمان گیاهی برای این بیماری اظهار داشت: تمام عرقیجات گیاهی که تند هستند علائم را تشدید می‌کنند. برخی از داروهای گیاهی شاید موثر باشند ولی در کل تغییر شیوه زندگی باید مدنظر قرار بگیرد.
امامی درباره استفاده میوه و سبزیجات در این بیماران افزود: میوه‌هایی مانند مرکبات، موز، کیوی، گوجه و سبزیجات تند از جمله عوامل تشدید علائم بیماری هستند همچنین اضافه کردن سس و ترشی به غذا نیز سبب تشدید این بیماری می‌شود.
وی بیان کرد: تنها 10 درصد از بیماران دچار ریفلاکس معده نیاز به دارو دارند و چنانچه رژیم غذایی و تغییر الگوی زندگی در آنها جوابگو نباشد باید از دارو برای درمان استفاده کنند.
ریفلاکس معده، بیماری با زمینه ژنتیک
محسن شریفی درباره این بیماری اظهار داشت: علت این بیماری زمینه ژنتیک دارد ولی عوامل دیگر ازجمله اضافه وزن، استرس و بدغذایی در ایجاد این بیماری دخالت دارد.
متخصص داخلی فوق تخصص گوارش و کبد افزود: بدغذایی به معنای پرخوری، خوابیدن بلافاصله بعداز غذا که عادت بسیاری از ما ایرانی ها است، خوردن نوشیدنی‌های حاوی کافئین به ویژه بلافاصله بعد از غذا است. همچنین عادت به پوشیدن لباس‌های تنگ مانند گن‌ها و کمربندهای سفت ممکن است احتمال ایجاد این بیماری را بیشتر کند.
وی بیان کرد: افرادی که زمینه این بیماری را دارند، باید عوامل محیطی که سبب تشدید آن می شود را حذف کنند. بیمار باید به وزن ایده‌آل برسد، از پوشیدن لباس‌های تنگ خوداری کرده و از خوردن کافئین‌ها پرهیز کنند.
شریفی تصریح کرد: با وجود توصیه خانواده‌ها برای درمان ریفلاکس، استفاده از عرق نعنا در این بیماران ممنوعیت دارد.
وی گفت: چنانچه با کنترل استرس و تغییر شیوه زندگی بیماری کنترل نشد درمان دارویی در این افراد شروع می‌شود. درمان این بیماری مادام العمر است، بدین معنا که شخص باید مادام العمر دارو مصرف کند گر چه روش‌های درمانی جدیدی برای نخستین‌بار در ایران اصفهان شروع کردیم و می‌توانیم این بیماری را کنترل و درمان کنیم.
ریفلاکس بیماری است که هر فرد حتما در زندگی آن را تجربه می‌کند، گاهی مواقع شاید آنقدر علائم کمی داشته باشند که فرد متوجه شود. پرهیز از عادت‌هایی مانند پرخوری، نوشیدن مایعات در بین و پس از غذا، استعمال دخانیات و مصرف غذاهای چرب و پرادویه مهمترین روش‌های درمانی است که پزشکان به آن اشاره دارند. تغییر الگوهای زندگی یا همان توصیه پیامبر اکرم (ص) که می‌فرمایند: «زمانی بخور که میل به خوردن داری و در حالی خوردن را رها کن که هنوز اشتهایت هست»، بهترین روش درمان بیماری‌ها از جمله ریفلاکس معده است.