تابناک / وقوع سیلاب در گیلان این استان را در حالت فوق العاده قرار داده است. با وجود اینکه این استان، استانی بارانخیز است، وقوع بحران با نزول نخستین باران پاییزی امری عجیب است.
دکتر هدایت فهمی، معاون دفتر برنامهریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو، میگوید: «تغییر اقلیم و ساختوسازهای غیرمجاز در مسیر رودخانهها ازجمله علل وقوع این سیلاب است»خبر بارندگی و شدت آن در استان گیلان در دو روز گذشته در رسانهها منتشر شد.
بارش شدید باران که از عصر روز شنبه در این استان آغاز شده، به ساختمانها و راههای روستایی ۹ شهرستان این استان خسارت زده و یک نفر نیز بهدلیل سقوط به رودخانه جان خود را از دست داده است.
آقای رضا اسلامی، مدیرکل ستاد مدیریت بحران استان گیلان، به رسانهها گفته است: براثر بارش باران و بالاآمدن آب در شهرستان صومعهسرا، دو کارگر مرغداری هنگام برگشت از کار، از روی پل بهداخل آب سقوط کردند که یک نفر با کمک مردم نجات یافت و نفر دوم متأسفانه مفقود شد.
وی با اشاره به میزان خسارت واردشده به استان گیلان براثر بارندگی گفت: براثر شدت بارندگی در استان گیلان، سه پل در بخش رانکوه املش، تنیان صومعهسرا و شفت تخریب شده است.
آقای ارسلان زارع، استاندار گیلان، نیز بهدنبال بارندگی هایی که از شب گذشته آغاز شده و خسارت هایی به مناطقی از استان زده، به معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری دستور داد هرچهسریعتر پیگیری های لازم برای رفع مشکلات ناشی از تخریب پل ها و نیز برقراری شرایط عادی را انجام دهد.
همچنین، بهصورت میدانی از مناطق خسارتدیده همچون تالش بازدید کند. گزارشهای هواشناسی میگوید از عصر روز شنبه با ورود سامانه سرد و بارشی، بارندگی در اکثر مناطق استان گیلان آغاز شد و شدت این بارشها بهحدی بود که سبب طغیان رودخانه، بالاآمدن آب مسیلها، آبگرفتگی معابر، رانش زمین و تخریب چند دهنه پل در برخی شهرستانهای استان گیلان شد؛ بهطوریکه بیشتر بارش باران در شبانهروز گذشته در شهرستان املش با ۲۳۵ میلیمتر، رحیمآباد رودسر با ۲۰۰ میلیمتر و تالش با ۱۳۰ میلیمتر گزارش شده است. سوالی که مطرح میشود این است:
چرا با وجود اینکه گیلان استانی بارانخیز است، با بارانی چندساعته دچار بحران میشود؟ یکی از دلایل این موضوع تغییر بافت شهری و سبک زندگی در استان است. تا یکیدو دهه گذشته اغلب ساکنان استان را جمعیت روستایینشین تشکیل میدادند؛ اما نوع ساخت خانههایشان بهگونهای بود که کمتر درمعرض آسیب چنین بارشهایی قرار میگرفتند.
حالا با وجود گسترش جمعیت شهرنشین، گرمشدن هوا درمقایسهبا دو دهه قبلی و رشد تکنولوژی بازهم با اولین باران پاییزی شاهد تخریب سازهها هستیم. یکی از اصلیترین دلایل این موضوع ساختوسازها در بستر رودخانه و معابر خطرناک است؛ مناطقی که اگرچه در شرایط عادی بکر و جذاب بهنظر میرسند، در شرایط برف و باران ساکنان را با مشکلات جدی مواجه میکنند.آقای دکتر هدایت فهمی، معاون دفتر برنامهریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو، در گفتوگو با روزنامه «صبحنو» درباره بحران استان گیلان میگوید:«پدیده تغییر اقلیم در مقیاس جهانی در حال رخدادن است. تغییر اقلیم مقداری-حدی، یعنی حداکثرها و حداقلها را تشدید میکند. درواقع، هم سیلابها را تشدید میکند و هم خشکسالیها را عامل دیگری که باعث بروز این سیلابها میشود، دستاندازی به مسیلها، رودخانهها و مجاری آب است که با ساختوسازهای نامناسب باعث طغیان رودخانهها میشود؛ چراکه آنها به حریم رودخانهها تعرض کردهاند؛ اما رودخانه بالاخره خانه خود را پس میگیرد. مثل سیل امسال شیراز که حجم بارندگی بهحدی نبود که بحران ایجاد کند؛ اما بهدلیل لایروبینکردن و ساختوساز در مسیر رودخانهها این اتفاق افتاد».
فهمی ادامه میدهد: «رعایتنکردن حریم رودخانه موضوع مهمی است و باید در مدیریت آب کشور به این مسأله بهطورجدی پرداخته شود و حفاظت از حریم رودخانهها باید در اولویت قرار گیرد؛ بهویژه در فصلهای سیلخیز که باید مسیرها را پاکسازی کرد تا موجب ایجاد سیلاب نشود».معاون دفتر برنامهریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو گفت:«از این بهبعد، تغییر اقلیم جهانی قطعا وضعیت آب ما را در کل کشور تحتتأثیر قرار میدهد. سال آبی گذشته، سال پرآبی بود؛ اما الزاما نمیتوان گفت امسال هم ترسالی داشته باشیم. باوجوداین، مدلهای پیشبینی نشان میدهد در پاییز، با جریانی عادی در مناطق مختلف کشورمان روبهرو هستیم. باید توجه کرد ازاینپس حتی در شرایط خشکسالی-بادی انتظار سیل را داشته باشیم».
آبخیزداری؛ راه برونرفت از بحران سیلابهاهمانطورکه گفته شد، تغییر اقلیم، شرایط جغرافیایی و منطقهای فلات ایران، پیشبینیهای احتمالی وقوع سیلاب را چه در استان گیلان و چه در دیگر استانها افزایش داده است.
در این وضعیت، انجامنشدن طرحهای آبخیزداری دقیق و بجا، ساختوساز در مسیر رودخانهها و نبود سازههای موردنیاز، خطر سیلاب را تشدید میکند. انجام طرحهای آبخیزداری میتواند از بروز چنین سیلابهایی جلوگیری کند.
آبخیزداری به زبان ساده تلاش برای فروبردن آب باران در مبدأ بارش در زیر زمین است. گفته میشود سالانه ۸۰درصد از سرمایه آبی کشور هدر میرود، ۷۰درصد از آب باران مستقیما تبخیر میشود و حدود ۱۰درصد هم بهصورت سیلاب به دریاها میریزد. کارشناسان میگویند با آبخیزداری میتوان حداقل ۳۳درصد آبهایی را ذخیرهسازی کرد که با تبخیر و سیلاب هدر میرود.
تشریح آخرین وضعیت از مناطق سیل زده در گیلان
مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان ضمن تشریح آخرین وضعیت از جاری شدن سیلاب در نقاط مختلف گیلان از همه دستگاههای اجرایی گیلان درخواست کرد تا از اعتبارات داخلی خود برای جبران خسارتهای سیل هزینه کنند.
رضا اسلامی مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان، ضمن تشریح آخرین وضعیت جاری شدن سیلاب در نقاط مختلفی از استان گیلان اظهار داشت: طبق ابلاغ قانون جدید مدیریت بحران کلیه دستگاههای اجرایی استان باید از محل اعتبارات داخلی خود برای جبران خسارتهای ناشی از بروز سیلاب در شهرستانها هزینه کنند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان با بیان اینکه میزان دقیق خسارتهای ایجاد شده سیلاب در این استان پس از فروکش کردن آب رودخانههای طغیان کرده مشخص شده و قابل ارزیابی است عنوان کرد: خسارتهای وارد شده به تأسیسات زیربنایی، راههای دسترسی، خطوط انتقال انرژی و ابنیه و ساختمانها به زودی بررسی میشود.
اسلامی با اشاره به اینکه از مجموع ۱۶ شهرستان گیلان تعداد ۱۴ شهرستان از بارش سیلاب اخیر متأثر شده و آسیب دیدهاند تصریح کرد: از این میان ۹ شهرستان خسارتهای قابل توجهی داشتند و گزارشاتی در زمینه جاری شدن سیل، طغیان رودخانهها و رانش زمین در برخی از نقاط استان گیلان نیز ارسال شده است.
او از تخریب دو دهنه پل در اسالم و املش و آسیبدیدگی تعدادی از پلهای روستایی شهرستانهای سیلزده گیلان خبر داد و ابراز داشت: در مدت مشابه پاییز سال گذشته بارش حدود ۶۰۰ میلیمتر باران در استان گیلان به ثبت رسید در حالیکه حدود ۴۰ درصد از این مقدار یاد شده فقط در همین بارشهای اخیر یک روز گذشته به وقوع پیوسته است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان صدور اخطاریه و آمادهباش به کلیه نیروهای خدماترسان و امدادی استان پیش از بروز سیلاب را مورد اشاره قرار داد و گفت: نیروهای خدماتی و امدادی با توجه به آمادگیهایی که از قبل داشتند به سرعت وارد عمل شده و اهالی که در معرض خطر سیلاب بودند را به مناطق امن انتقال دادند.
اسلامی از وارد آمدن خسارت به بخشهای کشاورزی، انبار ذخیره برنج، تخریب منازل مسکونی، برجای ماندن چندین مصدوم، مفقود شدن یک نفر از اهالی و آسیبدیدگی کشت دوم مزارع در شهرستانهای سیلزده گیلان خبر داد و افزود: در برخی از شهرستانهای گیلان نیز به علت شدت بارش باران تعدادی از منازل مردم دچار آبگرفتگی شد.
او با تأکید بر اینکه ستادهای مدیریت بحران شهرستانها باید اطلاعات دقیق میزان خسارت سیلاب را به استانداری گیلان جهت اطلاعرسانی منعکس کنند خاطرنشان کرد: تمامی دستگاههای اجرایی گیلان باید در کوتاهترین زمان ممکن اقدامات خود را برای جبران خسارتهای ناشی از بروز سیلاب در شهرستانهای آسیبدیده گیلان متمرکز کنند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان از ابلاغ جدید قانون مدیریت بحران به کلیه استانهای کشور از جمله گیلان سخن گفت و اظهار داشت: به موجب این ابلاغیه جدید کلیه دستگاههای اجرایی استان گیلان موظف هستند به غیر از هزینه حقوق و دستمزدهای کارمندانشان از محل اعتبارات داخلی خود برای رفع خسارتهای سیل هزینه کنند.
اسلامی با بیان اینکه کلیه دستگاههای اجرایی دخیل در حوزه خسارتهای سیلاب باید هزینهکردهای خود را به ستاد مدیریت بحران استانداری گیلان اطلاع دهند ابراز داشت: بر اساس ابلاغ جدید قانون مدیریت بحران تمامی این هزینه کردها پس از یک بررسی دقیق جهت تأمین به سازمان برنامه و بودجه کشور منعکس میشود.
او خبر فوت شدن یک نفر در شهرستان صومعهسرا را مورد تأیید قرار داد و ضمن درخواست از تمام مردم و اهالی ساکن در شهرستانهای استان جهت رعایت نکات ایمنی در زمان بروز سیلاب تصریح کرد: تردد در حرایم رودخانهها آن هم در زمان بارش باران شدید مخاطرات زیادی را به دنبال دارد و مردم باید از انجام این عمل جداً خودداری کنند.
برآورد خسارت سیل گیلان در دست بررسی است
بارش شدید باران و بدنبال آن طغیان روخانه ها روز گذشته در گیلان خسارت های متعددی به بخش های مختلف استان از جمله واحدهای مسکونی، پل ها، ابنیه، کشاورزی، دامداری و ... وارد کرده است.
رضا اسلامی در گفت وگویی بیشترین آسیب های ناشی از سیل در گیلان را در بخش راه های ارتباطی، ابنیه، کشاورزی و دامداری در استان عنوان و تصریح کرد: به بخشی از کشت دوم استان نیز خساراتی وارد شده اما در بخش دامداری خسارات محدود است.
وی با اشاره به تخریب تعدادی از پل ها در مناطق سیلزده ادامه داد: با کمک راهداری و بنیاد مسکن پل های تخریب شده در دست بازسازی است.
اسلامی با بیان اینکه با عادی شدن اوضاع، آب، برق و گاز مناطق سیل زده وصل شده است، گفت: امروز گزارشی از تعطیلی مدارس در مناطق سیلزده گزارش نشده است.
وی با بیان اینکه هم اکنون آبگرفتگی ها در مناطق سیلزده فروکش کرده است، گفت: تمامی راه های استان باز است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان در پایان با اشاره به ابلاغ قانون جدید «مدیریت بحران» گفت: یکی از نقاط برجسته و مهم قانون جدید این است که هر دستگاه اجرایی در شرایط عادی وظیفهای دارد، در شرایط اضطراری و بحرانی نیز وظیفهمند بوده و باید به صورت مستقیم در مدیریت بحران نقش داشته باشد.
وی گفت: میزان دقیق خسارت سیل به گیلان در دست بررسی است و به محض دریافت اطلاعات دقیق میزان آن اطلاع رسانی خواهد شد.
جلوگیری از خسارات احتمالی سیلاب دستاورد مدیریت منابع آبی
قربانعلی محمدپور مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان گفت: اجرای پروژه های احیا و مدیریت منابع آبی سبب شده است تا از وقوع خسارت های احتمالی در سیل اخیر به میزان قابل توجهی جلوگیری شود.
وی افزود: در سال های اخیر به واسطه نزولات جوی و بارش های مکرر شاهد وقوع سیل و تخریب مناطق در سطح استان بوده ایم که بر همین اساس اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان اجرای پروژه هایی را در دستور کار قرار داد تا با مدیریت منابع آبی و تعدیل کننده اکولوژیکی از خسارات احتمالی سیلاب جلوگیری به عمل آورد.
محمدپور تصریح کرد: پروژه هایی مانند بازگشایی آبراهه های تالاب از جمله پلنگ ور و رودخانه کلسر و همچنین احیای تله رسوبگیر سیاه درویشان که با هدف برقراری تبادل هیدرولیکی بالادست و پایین دست منطقه انجام شده از جمله این اقدامات هستند.
وی ادامه داد: احیای کلاس آبی ترکستان اسپند، احیای آبراهه منطقه حفاظت شده سیاه کشیم و اسپند که منجر به هدایت و خروج سیلاب از جاده و مناطق مسکونی بالادست در چند روز اخیر شد از دیگر اقداماتی بود که می توان به آن اشاره کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان خاطرنشان کرد: جمیع این اقدامات سبب شد تا بخشی از صومعه سرا، کسما و ازگم و همچنین روستاهای کلسر، اسپند، اسلام آباد، قاضیانده و میانده که به طور مستقیم در معرض خطر سیل و آبگرفتگی قرار داشتند، از حوادث احتمالی نجات پیدا کنند.
محمدپور با تاکید بر لزوم ادامه اجرای این طرح ها گفت: این گونه حوادث زنگ خطری است تا اجرای پروژه های احیاء و مدیریت منابع آبی با سرعت بیشتری انجام شود تا در بارش های شدید آینده از خسارت های سیل جلوگیری شود.
120میلی متر در رودسر باران بارید
حسین اسمعیل پور در جلسه فرمانداری رودسر با اشاره به بارش باران در روز گذشته در این شهرستان گفت: شدت بارش ها موجب شده بود تا شاهد آبگرفتگی در معابر روستاها و شهرهای شهرستان باشیم.
وی با اشاره به آبگرفتگی در بیش از 10 روستا شهرستان رودسر افزود: 17 مورد ریزش جاده، دو مورد رانش و دو مورد طغیان رودخانه در کیارود و پلرود در سطح این شهرستان اتفاق افتاده بود.
اسمعیل پور با اشاره به اینکه ارتباط جاده در 6 روستا از بخش رحیم آباد مانند لاتک، سوگوابر، دزلی قطع شده بود و هم اکنون عادی شده است، گفت: به دلیل شدت بارش باران بیشترین آسیب در شهرستان رودسر در روستاهای گیشاکجان، کلکاسرا و میان پشته از بخش مرکزی و روستاهایی از بخش بخش رحیم آباد وارد شده است.
فرماندار رودسر با اشاره به اینکه بیش از 120 میلی متر در این شهرستان بارش باران داشتیم، تصریح کرد: به محض آغاز بارش ها نیروهای امدادی در شهرستان رودسر از اکیپ های امدادرسان و خدماتی برای کمک به شهروندان در آماده باش کامل بوده و با تلاش و همکاری مجموعه دستگاه های این شهرستان مشکلات رفع شد.
امدادرسانی هلال احمر به ۲۰۰ سیل زده در گیلان
مهدی ولی پور در گفت وگو با ایسنا، اظهار کرد: در پی بارندگی های شدید در گیلان امدادگران و نجاتگران جمعیت هلال احمر استان به ۲۰۰ سیل زده خدمات امداد و نجات ارائه کردند.
وی با اشاره به ارائه خدمت امدادگران در ۹ شهر و ۳۶ روستای گیلان که خانه شان در محاصره آب بود، گفت: تخلیه آب ۳۰ خانه با پمپ توسط امدادگران انجام شد.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان گیلان عمده امدادرسانی ها را در موضوع آبگرفتگی منازل و معابر عنوان و تصریح کرد: امدادرسانی به ساکنان ۴۰ واحد مسکونی و انتقال برخی آنها به مکان امن از جمله اقدامات این جمعیت است.
ولی پور با بیان این که ۱۵ تیم امدادی جمعیت هلال احمر استان در امدادرسانی ها به مناطق سیل زده گیلان حضور داشتند، گفت: ۸۰ نجاتگر، در این امدادرسانی ها مشارکت داشتند.
وی خاطرنشان کرد: ۱۰ فروند قایق، ۱۴ دستگاه آمبولانس،۸۰ خودروی امدادی و ۲۰۰ امدادگر در خدمت رسانی به مردم مناطق سیل زده ارائه خدمت کردند.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان گیلان در پایان از مردم خواست تا هشدارهای هواشناسی را جدی بگیرند.
خسارت سیل اخیر بخش کشاورزی گیلان در حال بررسی است
علی درجانی رییس سازمان جهاد کشاورزی گیلان در گفت وگو با ایسنا با بیان اینکه برآورد خسارت سیل در بخش کشاورزی گیلان در حال بررسی است گفت: طبق آخرین گزارشات بیشترین خسارت به بخش کشاورزی در شهرستان های رودسر و املش وارد شده است.
درجانی تصریح کرد: گزارشات نهایی از مدیران جهاد کشاورزی شهرستان های دریافت شده و در حال جمع بندی هستیم تا به مدیریت بحران استان ارائه شود.
وی خاطرنشان کرد: به کشاورزان و دامداران آسیب دیده ناشی از سیل اخیر از محل اعتبارات حوادث غیر مترقبه خسارت پرداخت خواهد شد.