بخش روانپزشکی کودک و نوجوان با نام «بخش فوق تخصصی نشاط کودک و نوجوان» در بیمارستان بعثت سنندج راهاندازی شده است؛ بخش مذکور مشکلاتی قابل حل دارد؛ بیایید برای کمک به همه کسانی که برای راهاندازی و ادامه کار بخش، زحمت کشیده و میکشند «هرکس در جای خود قدمی به جلو بردارد».
به گزارش تابناک کردستان، نقل است روزی عالمی در نظامیه بغداد سخن میگفت. نظامیه مملو از جمعیت بود. مردی بر آستانه در حاضر شد و چون جایی برای نشستن نداشت خطاب به جمعیت گفت: لطفاً «هر کس در جای خود قدمی به جلو بردارد»، عالم از سخن وی بسیار متأثر گشت و به حاضران چنین گفت: میخواستم برایتان سخن بگویم. اما تمام مطلب را برادرمان اشاره کرد، «هر کس در جای خود قدمی به جلو بردارد»؛ چنین گفت و از منبر پایین آمد.
سخن از مشکلات کردستان گفتن دیرزمانی است که دلآزار شده است؛ آنقدر سخنرانی شده و آنقدر وعده بیعمل به مردم داده شده که اگر اهل عملی هم پیدا شود و واقعاً ایدهای برای خدمت داشته باشد، کمتر حاضر به بیان آن میشود.
چندی قبل به دلیلی، گذرم به بیمارستان بعثت سنندج افتاد؛ درب ورودی یکی از بخشهای بیمارستان و تابلویی که نام بخش برآن نوشته شده بود نظرم را به خود جلب کرد؛ «بخش فوق تخصصی نشاط کودک و نوجوان»؛ پس از اندکی پرسوجو متوجه شدم، بخش به تازگی راهاندازی شده و در واقع بخش روانپزشکی بیماران زیر 18 سال است؛ با همکاری مسئولان بیمارستان و دانشگاه درباره این بخش گزارشی تهیه کردیم که میخوانید.
هرکس و با هر سن و سالی وارد «بخش فوق تخصصی نشاط کودک و نوجوان» بیمارستان بعثت سنندج شود نخستین چیزی که توجهش را به خودش جلب میکند، نقاشی شخصیتهای کارتونی و کودکپسند است و همین ابتکار ساده، بخش یادشده را از یک بخش بیمارستانی معمولی، با فضای سرد و دیوارهای بیروح، متمایز کرده است.
پدری را دیدم که به همراه فرزند 16 ساله خود منتظر ملاقات با پزشک بخش بود؛ با او همکلام شدم؛ از اهالی «بانه» بود و شغل آزاد داشت؛ بیماری فرزندش را در سقز تشخیص داده بودند؛ پسر 16 سالهاش از دو هفته قبل در بیمارستان بعثت سنندج بستری شده و حالا با حال عمومی رضایتبخش ترخیص شده بود؛ منتظر دیدار با پزشک بخش برای دریافت توصیههای وی، با هدف ادامه درمان بود.
امیدواری برای درمان در چهره پدر موج میزد؛ آقای «خدایی» ضمن تشکر از برخورد مناسب و توأم با مهربانی پرسنل بخش گفت: «نمیدانستیم چنین جایی در استان کردستان وجود دارد؛ مشکل پسرم بیماری اعصاب و روان است؛ اخیراً به شدت منزوی شده بود؛ ضریب هوشیاش پایین است؛ اندکی وسواس هم دارد؛ خدا را شکر بهتر شده است؛ پزشک برایش دارو تجویز کرده و من منتظرم پس از ملاقات با دکتر و شنیدن توصیههایش، فرزندم را به خانه ببرم».
به سراغ مادر یکی دیگر از بیماران بستری رفتم؛ از 4 روز قبل دخترش را در این بخش بستری کرده است؛ اهل سنندج بود و دخترش دانشآموز کلاس چهارم بود؛ خانم محمدی گفت: قبل از اینکه دخترم را اینجا بستری کنم پیشتر هم به مدت 5 روز او را در بیمارستان میلاد تهران بستری کردم؛ امکانات آنجا بیشتر از اینجا بود ولی اینجا بیشتر احساس راحتی میکنم و رفتار پرسنل با ما و بیماران در اینجا بسیار بهتر است؛ فرزندم دچار اضطراب است؛ مشکل دخترم را مربی بهداشت مدرسه تشخیص داد؛ خودم خانهدار هستم و 2 فرزند دارم؛ شوهرم کارگر است؛ تنها کاری که از دستم بر میآید این است که همیشه برای کسانی که این بخش را راهاندازی کردند سر نمازم دعا میکنم... بغض راه کلام مادر را بست و نگذاشت، دیگر چیزی بگوید.
ویزیت بیماران تمام شده بود و نوبت به گفتوگو با پزشک بخش رسید؛ دکتر «سلیمان محمدزاده» از فرزندان برومند کردستان و اهل «بانه» است؛ فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان است؛ بیراه نیست اگر بگوییم امکان خدمت در هر نقطهای از این کشور با شرایطی به مراتب بهتر از کردستان برایش فراهم است اما... اما احساس میکنم با همان تعصب که همه در فرزندان این دیار سراغ داریم، کردستان را برای ادامه خدمت انتخاب کرده است.
دکتر سلیمان محمدزاده
حالا که مشغول جمعبندی گزارش هستم نام «دکتر سلیمان محمدزاده» هم به نام «بعضی نفرات» در ذهنم اضافه شده و یاد او هم، کلام «نیما» را در ذهنم زنده میکند.
«یاد بعضی نفرات روشنم میدارد، قوتم میبخشد، ره میاندازد، و اجاق کهن سرد سرایم، گرم میآید از گرمی عالی دمشان، نام بعضی نفرات رزق روحم شده است ...»
دکتر محمدزاده اظهار کرد: از سال 92 و پس از فارغالتحصیلی در کردستان مشغول خدمت هستم؛ بخش حاضر از تابستان امسال بازسازی و راهاندازی شده و کودکان و نوجوانان تا 18 سال در این بخش بستری و مداوا میشوند.
وی با اشاره به تعداد کم فارغالتحصیلان روانپزشکی کودک و نوجوان و نیاز همه استانهای کشور به متخصصان این رشته گفت: بخش فوق تخصصی نشاط کودک و نوجوان بیمارستان بعثت خوشبختانه به مرور در حال تکمیل شدن است، مدعی نیستیم که این بخش از نظر ایمنی شرایط استاندارد دارد ولی میتوانیم بگوییم نزدیک به استاندارد است.
این پزشک فوق تخصص افزود: شماری از بیمارانی که در این بخش بستری میشوند کسانی هستند که بسیار بدحال و بسیار بیقرار هستند، به خود یا دیگران آسیب میرسانند، این بیماران در بدو ورود به بخش برای مدتی کوتاه و تا زمانی که به آرامش نسبی برسند در اتاق «ایزوله فیکس» که دارای شرایطی ویژه با ایمنی بالا است، نگهداری میشوند؛ بیمارانی داریم که در صدد خودکشی هستند و نمیتوان این بیماران را به حال خود رها کرد و باید با استفاده از روشهای مناسب آنها را آرام کرد.
وی به مشکلات بخش اشاره کرد و گفت: خوشبختانه به تازگی یکی نیروی کاردرمانی به پرسنل بخش اضافه شده ولی در واقع هیچ امکاناتی در اختیار ندارد؛ این فرد میتواند به بیمارانی که دچار اوتیسم هستند، کسانی که هوش ضعیفی دارند و کودکانی که مشکلات یادگیری و حرکتی دارند کمک کند اما باید امکاناتی در اختیار داشته باشد تا بتواند به وظایف حرفهای خود عمل کند؟
اتاق کاردرمانی فاقد امکانات بخش نشاط کودک و نوجوان بیمارستان بعثت
دکتر محمدزاده افزود: بخش، متأسفانه واحد گفتار درمانی با تجهیزات مورد نیاز، ندارد؛ یک فرد تحصیل کرده گفتار درمانی از نیروهایی است که واقعاً در این بخش به وجودش نیازمند هستیم و مکمل رشته ما است؛ علاوه بر اینها، این بخش به یک مددکار اجتماعی که در زمینه اطفال کار کرده باشد، نیاز دارد.
وی خاطر نشان کرد: بعضاً کودکانی داریم که مورد آزار فیزیکی یا جنسی قرار گرفتهاند یا خانواده بدسرپرست دارند، در این حوزهها نیازمند فعالیت یک مددکار اجتماعی هستیم تا مشکلات را پیگیری کند، دیده شده کودکی سه، چهار ساله با حالت بیهوشی به بیمارستان منتقل و مشخص شده که مواد مخدر به او دادهاند! در چنین شرایطی لازم است یک مددکار اجتماعی موضوع را پیگیری کند.
این پزشک فوق تخصص گفت: در این بخش یک اتاق بازیدرمانی با تجهیزات، مورد نیاز است که متأسفانه در اختیار نداریم؛ وسایل سرگرمی باید در اختیار کودکان باشد تا در زمان مورد نیاز استفاده کنند.
وی با اشاره به شمار کودکانی که به دلیل بیشفعالی در بخش بستری میشوند، گفت: برای کودکان بیشفعال بستری در این بخش نیاز به دستگاه «نوروفیلبک» داریم.
دکتر محمدزاده افزود: بیماران بستری در این بخش با مشکلاتی چون مشکل یادگیری، اختلال زبانی، بیشفعالی، اضطراب، وسواس، افسردگی، هوش پایین و بیقراری، اختلال دوقطبی، اوتیسم و اسکیزوفرنی مواجه هستند که اگر امکانات بهتری در اختیار داشته باشیم کارهای بهتری برای بهبود آنها میتوانیم انجام دهیم.
از همان ابتدای گفتوگو می خواستم از دکتر محمدزاده بپرسم با توجه به نیازی که در اکثر نقاط کشور به تخصص تحصیلی وی وجود دارد به چه دلیلی کار در کردستان محروم را به فعالیت در شهری چون تهران یا نقاطی با امکانات بهتر ترجیح داده و بالاخره هم پرسیدم!
وی پاسخ داد: اینکه کردستان استانی محروم است، یک واقعیت است، ولی ضروری است همه ما نسبت به استانمان، «حس مسئولیت» داشته باشیم؛ بنده، با توجه به اینکه دوره طرح خود را در تهران گذراندم میتوانستم همانجا بمانم، ولی با احساس مسئولیت به کردستان برگشتم، این کار را با افتخار انجام دادم و برای این کار، خدای ناکرده، منتی بر کسی نگذاشته و نخواهم گذاشت.
دکتر محمدزاده گفت: همین که میتوانیم کاری کنیم که شماری از خانوادههای کردستانی برای معالجه فرزندان خود راهی استانهای دیگر نشده و دچار سرگردانی نشوند برایمان نهایت رضایتمندی حاصل میشود.
آخرین سؤال که از دکتر محمدزاده پرسیدم درباره شایعترین مشکلات مراجعان بود که وی توضیح داد: اختلالات بیشفعالی، کمتوجهی؛ اختلال نافرمانی مقابلهجویانه، اضطراب و اختلالات یادگیری شایعترین علل مراجعه به بخش روانپزشکی کودک و نوجوان در بیمارستان بعثت سنندج است؛ برای درمان از روشهای درمانی و غیردارویی که در واقع مکمل همدیگر هستند برای رفع مشکلات بیماران استفاده میکنیم.
دکتر محمدزاده در پایان گفتوگو از حمایتهای دکتر سیامک واحدی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی برای بهبود شرایط بخش تقدیر کرد و گفت: حمایتهای دکتر بابک قطبی، رئیس بیمارستان بعثت و گروه روانپزشکی را هم شایسته تقدیر میدانم.
و آخرین درخواست این پزشک شریف و خدمتگزار بیادعا، که آن را ضروری عنوان میکند ایجاد یک محیط بازی در فضای باز، برای بیماران بستری در «بخش فوق تخصصی نشاط کودک و نوجوان» بیمارستان بعثت سنندج است.
راستی دکتر محمدزاده این را هم گفت که میداند وضعیت بودجه دانشگاه علوم پزشکی کردستان بسیار نامناسب است ... خبر دارم که بیشتر از توانشان برای حل مشکلات ما تلاش کردهاند و انگیزه کافی هم برای ادامه کمک دارند ...
با توصیه دکتر محمدزاده با کاردرمان، سرپرستار و پرستار بخش هم گفتوگو کردیم؛ بخشی از درخواستها همانهایی است که خود دکتر مطرح کرد و علاوه بر آن ایمن کردن اتاق کاردرمانی، نبود وسائل بازی درمانی و توانبخشی ذهنی، نبود سادهترین اسباببازی برای کودکان بستری در بخش، نبود امکانات اولیه کاردرمانی، نبود سالن غذاخوری و نبود نگهبان فیکس در بخش، از مواردی بود که پرسنل بخش به آن اشاره کردند.
اتاق غذاخوری تکمیل نشده بخش نشاط کودک و نوجوان بیمارستان بعثت سنندج
از همان زمان ورد به بخش تا پایان حضور در آنجا، صدای گریه یکی از دختران نوجوان بستری در بخش را میشنوم؛ میدانم دیدن این وضعیت برای والدین فرزندانی که چنین وضعیتی دارند چه اندازه سخت است اما نمیتوانم درک کنم والدین چطور میتوانند این وضعیت را تحمل کنند ... باید با این خانوادهها تمرین صبوری کرد...
پس از گفتوگو با دکتر محمدزاده، پرسنل و والدین دو بیمار بستری، بخش را ترک میکنم با این امید که بتوانم «در جای خود قدمی به جلو بردارم» شاید بتوانم به حل حداقل یکی از مشکلات مطرح شده کمک کنم؛ شاید انتقال مشکلات به رئیس بیمارستان و رئیس دانشگاه علوم پزشکی راهگشا باشد.
دو کودک بستری در بخش نشاط کودک و نوجوان بیمارستان بعثت سنندج
دکتر بابک قطبی، رئیس بیمارستان بعثت سنندج، از مدیران توانمند حوزه درمان کردستان است؛ تقدیر وزیر بهداشت دولت یازدهم از این مدیر در سفر به کردستان را، اگر همه فراموش کرده باشند خبرنگاران کردستانی هنوز در خاطر دارند؛ مشتاق تهیه گزارش بود و همین میتواند دلیل خوبی برای این نتیجهگیری باشد که به دنبال حل مشکلات است.
وی با اشاره به وضعیت «بخش فوق تخصصی نشاط کودک و نوجوان» در بیمارستان بعثت سنندج گفت: چنین بخشی در برخی مراکز استانی کشور که امکانات درمانی بیشتری هم در اختیار دارند، مانند همدان، به دلیل کمبود پزشک فوق تخصص وجود ندارد.
رئیس بیمارستان بعثت سنندج افزود: «بخش فوق تخصصی نشاط کودک و نوجوان» با مساعدت ویژه شخص رئیس دانشگاه هر روز وضعیت مناسبتری پیدا میکند و مجموعه دانشگاه آماده همکاری برای حل مشکلات است.
وی تصریح کرد: استقرار نگهبان فیکس، تهیه تجهیزات مورد نیاز کار درمانی، تهیه وسایل مورد نیاز اتاق بازی درمانی، راهاندازی سالن غذاخوری، فراهم کردن فضای باز مناسب برای بازی بیماران بستری و بکارگیری نیروی گفتار درمانی از موارد مورد نیاز بخش است که پیگیر انجام آن، در کمترین زمان ممکن هستیم.
دکتر قطبی، معرفی «بخش فوق تخصصی نشاط کودک و نوجوان» بیمارستان بعثت به مردم را یک ضرورت دانست و گفت: حل مشکلات روانی کودکان و نوجوانان در سنین پایین میتواند در آینده از میزان تنشهای جامعه بکاهد و تمام هزینههای انجام شده برای بخش را میتوان یک سرمایهگذاری واقعی به شمار آورد.
وی افزود: برای بازسازی و راهاندازی بخش و تهیه تجهیزات پزشکی مورد نیاز تاکنون نزدیک به 200 میلیون تومان هزینه شده است؛ 20 تخت فعال در آنجا موجود است و در حال حاضر هم 11 بیمار بستری، در حال درمان هستند.
مصاحبه ما با رئیس بیمارستان، مختصر و مفید بود؛ لازم بود با رئیس دانشگاه علوم پزشکی کردستان هم به گفتوگو بنشینیم؛ پس از چند بار تماس با دکتر سیامک واحدی بالاخره موفق شدیم، وقت ملاقات گرفته و با وی به گفتوگو بنشینیم.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی کردستان با اشاره به راهاندازی «بخش فوق تخصصی نشاط کودک و نوجوان» در بیمارستان بعثت سنندج اظهار کرد: این بخش، در واقع بخش روانپزشکی کودک و نوجوان است.
وی با اشاره به دیدگاه شخصیاش درباره ضرورت توجه به بیماریهای روانی گفت: در حالی که بالغ بر 32 رشته پزشکی برای درمان بیماریهای جسم انسان اختصاص یافته برای روح انسان با این عظمت تنها یک تخصص پزشکی وجود دارد.
دکتر واحدی افزود: بسیاری از رفتارها، کنشها و واکنشها، تصمیمگیریها، غم و شادیها و تقریباً همه خصوصیات خلقی و احساسی ما متأثر از روح و روان ما است و بسیار مهم است که به اثرات مجموعه روح و روان بر عملکردهای جسمی اهمیت دهیم.
وی با اشاره به جلسات متعدد خود با تیم روانپزشکی بیمارستان قدس پس از بر عهده گرفتن مسئولیت ریاست دانشگاه، خاطر نشان کرد: پس از مشورتهای انجام شده، برنامهای به صورت کلان تنظیم کردهایم که در آن، بحث سلامت روان را که در وزارت بهداشت دارای اهمیت ویژهای است در استان تقویت خواهیم کرد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی کردستان با بیان اینکه اگر بخواهیم به مردم سلامت روان را هدیه کنیم باید خود سالم باشیم گفت: طبق یک برنامه، تمامی همکاران خود را از نظر روانی خواهیم سنجید؛ گاهی اوقات افرادی به ما مراجعه میکنند که به دلیل مشکلاتی که خود یا خانواده به آن دچار شدهاند در وضعیت ناپایداری هستند، بدیهی است، کسی که پاسخگویی به این افراد را بر عهدهدارد باید فردی سالم باشد.
وی افزود: با توجه به پتانسیلی که در بیمارستان قدس سنندج وجود دارد برنامهریزی کردیم که بخش روانپزشکی مستقر در این بیمارستان را به یک بخش تراز اول در کشور و چه بسا منطقه تبدیل کنیم.
دکتر واحدی به برنامههای اجرا شده برای نیل به هدف مذکور اشاره و اظهار کرد: در بیمارستان تازه تأسیس کوثر، «بخش روانپزشکی سایکوسوماتیک» (اختلالات روانتنی)، یعنی بیماریهایی که به دلیل مشکلات روانی تظاهر جسمی دارد، با هزینهای بسیار بالا راهاندازی شده که طبق نظر اساتید بزرگ این حوزه، ارزندهترین بخش روانپزشکی در کل منطقه خاورمیانه است.
وی با اشاره به جای خالی بخش روانپزشکی اطفال در مراکز درمانی استان در گذشته، گفت: به دلیل آسیبپذیری کودکان در همجواری با بیماران بزرگسال، بویژه در بخشهای روانپزشکی، تصمیم گرفتیم جایی کنار سایر بخشهایی که کودکان بیمار بستری هستند، بخشی برای کودکان دچار مشکلات روانی ایجاد کنیم و این کار در بیمارستان بعثت سنندج انجام شد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی کردستان با اشاره به مناسبسازی بخش افزود: یکی از کارهای انجام شده، انتخاب نام مناسب برای بخش بود؛ به هر بیماری، برچسب بیماری روحی روانی بچسبد آن فرد در جامعه با محدودیتهایی روبرو میشود و این موضوع سلامت آینده وی را تحت تأثیر قرار میدهد.
وی خاطر نشان کرد: «بخش فوق تخصصی نشاط کودک و نوجوان»، جایی است که از آن برای بازگرداندن شادی و احیای لذتبردن از زندگی برای کودکان، استفاده میشود؛ یک پزشک فوق تخصص که او را «یگانه» میدانم در آنجا خدمت میکند و به معالجه بیماران نیازمند درمان مشغول است.
دکتر واحدی با اشاره به برنامه دانشگاه برای آنچه «توسعه قابل ملاحظه» بخش یادشده عنوان کرد، گفت: خواهش همیشگی ما از شهروندان عزیز صرفنظر از انجام کارهایی است که به روح و روان سایر شهروندان آسیب میرساند؛ مراقبت مردم از سلامت روح و روان همدیگر، امر بسیار مهمی است که هیچ جایگزینی برای آن وجود ندارد.
وی افزود: از همه کسانی که میتوانند به هر وسیلهای دانشگاه علوم پزشکی کردستان را در پیادهسازی برنامههای در نظر گرفته شده یاری کنند تقاضا میکنیم به یاری ما بیایند.
تهیه گزارش از «بخش فوق تخصصی نشاط کودک و نوجوان» بیمارستان بعثت سنندج به ایستگاه آخر رسید؛ گریه دخترک نوجوان که از ابتدای ورود ما به بخش، تا لحظه خروجمان از آنجا بدون حتی یک لحظه توقف ادامه داشت هنوز ذهنم را آزار میدهد؛ نمیدانم والدین این کودکان چقدر باید صبور باشند؛ لابد جایی که فریاد از جگر باید کشیدن، آنها با صبوری بر جگر دندان میفشارند...
فعالان عرصه اطلاعرسانی جز قلمشان و کلمات، ابزار دیگری برای کمک به بهبود امور ندارند؛ بضاعت ما در همین حد بود؛ باز هم آمادهایم هرجا نیاز باشد دست به کار شویم؛ لابد مسئولان هم باید برای حل مشکلات مردم احساس تکلیف کنند؛ همه آحاد جامعه هم همینطور؛ «هرکس در جای خود قدمی به جلو بردارد»؛ همین!