چکیده:
انقلاب اسلامی ایران در ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷ به پیروزی رسید. از ابتدای شکل گیری؛ امریکا به مخالفت با آن پرداخت و هر روز بر دشمنی این کشور با جمهوری اسلامی افزوده شده و تغییر دولتمردان هم چرخشی در رفتار آنها نداشته است. سوال اصلی مقاله آن است که از دیدگاه مقام معظم رهبری، رویکردهای ایالات متحده در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ جهت آسیب به انقلاب اسلامی کدام است؟
در پاسخ؛ فرضیه این گونه طرح میگردد که به نظر میرسد رویکردها در دوران این کابوی موطلایی همانند روسای جمهور پیشین بوده، لکن تنها شکل عریان تری پیدا کرده است.
در این نوشتار تلاش میگردد با استفاده از روش تحلیل محتوا؛ سخنرانیها و خطابههای رهبری بررسی و به سوال اصلی و فرضیه پاسخ داده شود.
کلید واژه
انقلاب اسلامی – منافع ملی – ایدئولوژی – نظم نوین جهانی
مقدمه
پس از جنگ جهانی دوم، تنها دو گفتمان غالب «لیبرال دموکراسی امریکا» و «کمونیسم شوروی» وجود داشت که سایر کشورها به نحوی خود را در طول آنها تعریف میکردند.
انقلاب ایران، با طرح گفتمان «اسلام» و شعار «نه شرقی نه غربی» خود را عرضه کرد لکن گویی این طرح نو، مدعی هماوردی یا مبارزه طلبی گفتمانهای زمان خود بود به نحوی که ریچارد نیکسون یکی از روسای جمهور پیشین امریکا بنیادگرایی اسلامی را خطرناکتر از شوروی معرفی میکند و جرج شولتز از وزرای خارجه اسبق این کشور انقلاب اسلامی را خطرناکترین دشمن مشترک تمدن غرب در سراسر تاریخ آن ذکر میکند. (پیشگاهی فرد، رحمانی،۱۳:۱۳۸۸) بنابراین پس از فروپاشی شوروی، این گفتمان در نوک پیکان تهاجم امریکا قرار گرفت و بسیاری از اندیشمندان علم سیاست، تحمیل جنگ ۸ ساله به ایران را نیز در راستای به حاشیه راندن ایران از معادلات جهانی تحلیل میکنند.
مع الوصف، دشمنی غرب به ویژه امریکا تا امروز ادامه دارد و رهبر انقلاب بارها در سخنرانیهای خود به دلایل آن، ابعاد و راهکارهای مقابله با این دشمنیها پرداخته اند.
روی کار آمدن دونالد ترامپ و اتخاذ رویکرد سیاست خارجی «بدون روتوش»؛ یاغی گری امریکا را عملاً نشان داد و به سیاست یکی به نعل یکی به میخ این دولت تیر خلاص زد و بر دایره کینه توزیها افزود.
سوال اصلی مقاله این است که از دیدگاه مقام معظم رهبری، رویکردهای ایالات متحده در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ حهت آسیب به انقلاب اسلامی کدام است؟
در تلاش برای پاسخ به این سوال، سوالهای دیگری نیز طرح میگردد: دستاوردهای انقلاب اسلامی کدام است؟ ابزار مقابله با آن چیست؟ چه تفاوتی از نظر ابزار و رویکردها با دوره روسای جمهور پیشین امریکا وجود دارد؟ و هدف از این دشمنیها و راهکار مقابله با آن چیست؟
درخصوص آسیبهای انقلاب اسلامی در دیدگاه رهبری قبلا تحقیقاتی صورت گرفته و مقالات متعددی نگاشته شده است لیکن در خصوص آسیبهای انقلاب در زمان هیات حاکمه جدید ایالات متحده اقدام چشمگیری صورت نگرفته است بنابراین ضرورت دارد که باب جدیدی گشوده شود. (۱)
انقلاب اسلامی و ویژگیهای آن از دیدگاه مقام معظم رهبری
در مطلع کلام، تبیین مفهوم اصلی مقاله ضروری مینماید. انقلاب اسلامی خصوصیات منحصر به فردی دارد که آن را از دیگر انقلابهای جهان ممتاز میسازد و مفهوم جدیدی از انقلاب به دست میدهد. برخی از این خصوصیات از نظر خلف صالح معمار بزرگ انقلاب اسلامی از این قرارند:
۱ ـ. برخورداری از پشتوانه عظیم فلسفه و فقه و معارف شیعه در طول هزار سال
۲ ـ. انقلاب اجتماعی همه جانبه همراه با تحول بنیادین در زندگی انسانها
۳ ـ. استواری بر پایه فرهنگ و اعتقاد و ایمان در مراحل اوج گیری و سازندگی انقلاب
۴ ـ. بهره مندی از رویکرد ارزشی و هدف گیری اصلاح مفاسد جهانی و بشری
۵ ـ. حاکم سازی فرهنگ توحیدی به جای فرهنگ الحادی و استبدادی
۶ ـ. شکل گیری بر مبنای نظم و انضباط انقلابی
با توجه به این خصوصیات است که انقلاب اسلامی یک تفسیر اسلامی و الهی بوده و به معنی زنده کردن دوباره اسلام است؛ چنان که رهبر معظم انقلاب میفرماید:
انقلاب یک تفسیر اسلامی و الهی است. ما انقلاب را یک تحوّل اخلاقی، فرهنگی و اعتقادی میدانیم که به دنبال آنها تحول اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و آنگاه رشد همه جانبه ابعاد انسانها میآید. همان طور که در آیه قرآن است «ان الله لایغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم» هر وقت انسانها خصلتهای بد، ضعفها، نقصها و بی ایمانیها را در خودشان تغییر دادند، اوضاع و احوال اجتماعی آنها تحول پیدا خواهد کرد. هیچ چیز هم جلوگیر آن نخواهد بود. برای شروع این حرکت و تحول همگانی، انسانها باید احساس تکلیف کنند. (پایگاه اطلاع رسانی حوزه، ۱۳۸۵)
هماوردی ایران در مقابل امریکا
۱-۱. راهبردهای امریکا پس از دکترین مونروئه
پیش از جنگ جهانی دوم هیچ یک از ملتهای جهان، دولت ایالات متحده را قدرتی مداخله گر و سلطه جو نمیشناختند، زیرا تا آن زمان دستگاه حاکمه این کشور برای تقویت زیرساختهای سیاسی و اقتصادی خود برپایه (رهنامه) دکترین مونروئه (۲) سیاست انزوا طلبی اختیاری را برگزیده بودند و از استعمار سایر کشورها امتناع میورزیدند.
ایالات متحده بعد از جنگ جهانی دوم با کنار گذاشتن دکترین مونروئه و ورود فعال به صحنه بین المللی، دور جدیدی از سیاست خارجی خود را مبتنی بر مداخله در امور داخلی دیگر کشورها آغاز کرد. در این مقطع پای امریکاییها به ایران باز شد و به تدریج رابطه مستحکمی میان امریکا و شاه ایران برقرار گردید. اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی رابطه امریکا با ایران به رفتار خصمانه علیه جمهوری اسلامی تغییر یافت. (لطیفی پاکده، عظیمی شوشتری، سلیمی بنی،۳۵:۱۳۸۹) چرا که ایرانِ بعد از انقلاب، نه تنها دیگر به خواستههای امریکا پاسخ مثبت نمیداد که در برخی از حوزهها به ویژه در منطقه خاورمیانه منافع آن را تهدید میکرد، بنابراین هماوردی دو کشور از ابتدای انقلاب اسلامی شروع و تاکنون نیز ادامه دارد.
۲-۱. دونالد ترامپ در تراکنش مقابله با ایران
هوچیگریهای این شومن تلویزیونی از کارزار تبلیغات انتخاباتی او شروع و بعدها در تریبونهای رسمی همچون سازمان ملل متحد و با محوریت تهی کردن برجام به عنوان ابزار تنبیهی علیه ایران ادامه یافت و دست آخر در استراتژی جامع اعلامی دولتش (مهرماه سال ۱۳۹۶) در برابر جمهوری اسلامی ایران ارائه شد که در روزنامه واشنگتن اگزمینر کاخ سفید آمده است:
تمرکز عمده استراتژی جدید بر آزمایشهای موشکی بالیستیک، فعالیتهای بیثبات کننده ایران در منطقه، مانند یمن و سوریه و خشونتهای سپاه پاسداران است.
بر اساس بیانیه کاخ سفید، سیاست دولت پرزیدنت ترامپ در برابر تهران، به منظور پاسخگویی به این تهدیدها تنظیم شده و هدف از آن تغییر رفتار رژیم ایران است.
به نوشته واشنگتن اگزمینر، در این سند گفته شده ایالات متحده آمریکا در راستای این سیاست، اتحاد با همپیمانان سنتی و شرکای منطقهای خود را تقویت خواهد کرد.
به گفته کاخ سفید، «ما برای قطع شریان مالی فعالیتهای بدخواهانه رژیم ایران -به ویژه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی- در منطقه با یکدیگر همکاری خواهیم کرد».
«ما جامعه بین المللی را برای محکوم کردن نقض حقوق بشر توسط سپاه و بازداشت ناعادلانه شهروندان آمریکا و دیگر کشورها بر اساس اتهامات مشکوک، بسیج خواهیم کرد.»
در کلیات استراتژی جدید کاخ سفید، به مجموعه «اقدامات مخرب» جمهوری اسلامی ایران، ورای تهدید هستهای آن کشور، اشاره شده است:
-توسعه برنامه موشکی بالیستیک
-حمایت مالی از تروریسم و افراط گرایی
-حمایت از دولت بشار اسد در برابر مردم سوریه
-رویکرد خصمانه مداوم علیه اسرائیل
-تهدید ادامه دار آزادی کشتیرانی بین المللی، به ویژه در آبهای خلیج فارس
-انجام حملات سایبری علیه آمریکا، اسرائیل و دیگر متحدان آن در منطقه
-نقض حقوق بشر
-بازداشت شهروندان خارجی، از جمله شهروندان آمریکا، بر اساس اتهام بیپایه «جاسوسی» و محکوم کردن آنها بدون دادرسی منصفانه. (voanews، ۱۳۹۶)
البته تاجر امریکایی به این اندازه بسنده نکرده و هر روز طرحی جدید -به ویژه از مسیر دست اندازی به برجام- برای مقابله با ایران اتخاذ میکند که برخی آن را استراتژی «پختن قورباغه» میدانند (۳) ظاهراً او سعی در اجرای این استراتژی برای فشار بر ایران دارد. بر این اساس ابتدا تحریمها را تعلیق کرد تا بتواند نظرها را به خود جلب کند، سپس تحریمهای جدیدی را به بهانههای مختلف مانند نقض حقوق بشر، موشکیهای بالستیک و ... علیه کشورمان وضع نمود تا به هدف نهایی خود که فشار همه جانبه برای انزوای ایران میباشد دست یابد.
۲-تقابل ایران و امریکا در ایستگاه چهل و پنجم؛ چرایی و چگونگی
۱-۲. رویکرد ترامپ در کلام رهبری
پس از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان چهل و پنجمین رئیس جمهور امریکا، رهبران کشورها مواضع مختلفی را اتخاذ کردند، گویی رویکردهای امریکا در قبال کشورشان در آینده تغییر خواهد یافت. اما رهبر انقلاب بر این عقیده اند که آمدن ترامپ تاثیری در روابط تهران و واشنگتن ایجاد نخواهد کرد:
ما هیچ قضاوتی دربارهی این انتخابات نداریم، زیرا آمریکا، همان آمریکا است و در ۳۷ سال گذشته هر یک از دو حزب که بر سر کار بودند، هیچ خیری که نرساندند، دائماً نیز شرّ آنها متوجه ملت ایران بوده است.... برخلاف عدهای که در دنیا، برای نتیجهی انتخابات آمریکا، عزا گرفتهاند یا عدهی دیگری که شادی میکنند ما نه عزا میگیریم و نه شادی میکنیم، زیرا برای ما فرقی نمیکند و هیچ نگرانی هم نداریم و به لطف الهی، برای مواجهه با هر حادثهی محتملی نیز آمادهایم. (بیانات رهبری در دیدار مردم اصفهان-۲۶/۰۸/۱۳۹۵)
معظم له همچنین معتقد است این تاجر ثروتمند چهره واقعی دولتش را به همگان –به ویژه ایران- نشان داده است. در پی آزمایش موشکی ایران؛ دونالد ترامپ در توئیتر خود نوشت: «ایران به دلیل شلیک موشک بالستیک رسماً تحت نظر قرار گرفته است. باید ممنون آمریکا باشد که چنین توافق بدی را امضا کرده است.» و در توئیت دیگری نوشت: «آنها متوجه و قدردان نیستند که پرزیدنت اوباما تا چه اندازه با آنان مهربان بوده. من نیستم.» (voanews، ۱۳۹۵) پس از آن مقام معظم رهبری در جمع فرماندهان و کارکنان نیروی دریایی ارتش، و با لحنی کنایهآمیز میگوید:
البته ما از این آقای تازهآمده متشکریم؛ چراکه زحمت ما را کم کرده و با نشان دادن چهرهی واقعی آمریکا، حرفهای ۳۸ سالهی جمهوری اسلامی ایران را دربارهی فساد سیاسی، اقتصادی، اخلاقی و اجتماعی دستگاه حاکم بر آمریکا ثابت کرده است.
مقام عظمای ولایت با اشاره به سخنان وی مبنی بر ضرورت تشکر ایران از دولت اوباما فرمودند:
بههیچوجه از آن دولت متشکر نیستیم، زیرا با نیت فلج کردن ملت ایران و نظام اسلامی، تحریمهای سنگین را وضع کرد و البته به این هدف نرسید همچنانکه هیچ دشمن دیگری نیز نخواهد توانست این ملت بزرگ را فلج کند.... چرا باید از دولت قبلی آمریکا تشکر کنیم؟ بهخاطر تحریمهای ضد ایرانی؟ به علت ایجاد داعش؟ به دلیل به آتش کشیدن منطقه در سوریه و عراق؟ و یا به علت نفاق و دورویی یعنی «ابراز ارادت و همکاری در نامهی خصوصی، اما حمایت صریح و آشکار از فتنهی پس از انتخابات ۸۸»؟
و در ادامه، ایشان پرده از سیاست خارجی امریکا برمی دارد و این نشان میدهد که چهره واقعی آنها را از خیلی پیشترها شناخته است:
اینها مصادیق همان دستکش مخملین است که دولت قبلی آمریکا روی پنجهی آهنین خود کشیده بود.... رئیسجمهور جدید با حرفها و اقدامات خود در مبارزات انتخاباتی و روزهای اخیر، ماهیت واقعی آمریکا را عریان در مقابل چشم مردم جهان به نمایش گذاشته و نشان میدهد حقیقت آمریکا چیست. (بیانات رهبری در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش-۱۹/۱۱/۱۳۹۵)
برداشت نویسنده از کلام رهبری این است که ترامپ را میتوان دنباله روی رویکرد جکسونیسم و از نوع بدون روتوش آن (ترامپیسم) دانست. (۴) اصول مکتب جکسونیسم عبارت است از:
۱-منافع ملی سکان دار سیاست و روابط خارجی ۲-پذیرش مداخله نظامی در دیگر نقاط جهان برای حفظ منافع ملی ۳-گسترش موقعیت جهانی به عنوان یک قدرت بزرگ ۴-واکنش به تهدیدات از راههای نظامی در صورت نیاز (ترابی، رضایی، ۱۳۹۳: ۱۲۷ تا ۱۳۲)
۲-۲. دستاوردهای انقلاب اسلامی
دستاوردهای انقلاب اسلامی در واقع همان آرمانها و هدفهایی هستند که به صورت کلی یا جزئی تحقق یافته اند (۵) و باید دلایل دشمنی را در همانها جستجو نمود. لکن به نظر میرسد آنچه بیش از هر چیز مخالفت آنها را بر میانگیزد این است که ساختارهای نظام بین الملل مورد نظر ابرقدرتها را به چالش کشید:
خب، ما نزدیک چهلمین سال هستیم؛ چهلمین سال چه؟ چهلمین سال یک پدیدهای که توانست ساختار قدرت را در دنیا عوض کند و تکان بدهد. شما نگاه نکن که فلان قدرت پُر سر و صدای دنیا هنوز سر جایش هست؛ خب بله، ادّعای ما این نیست که همهی قدرتهای دنیا را از بین میخواهیم ببریم -این کار، کار ما نیست؛ یک روزی خواهد شد؛ بهوسیلهی یک دست الهی این کار انجام خواهد گرفت- کار ما این است که ساختار قدرت و نظام قدرت را، [یعنی]نظام سلطه را در دنیا از بین ببریم؛ و از بین بردهایم.
نظام سلطه یعنی دنیا تقسیم میشود بین دو گروه کشور، دو گروه ملّت: یک گروه، گروه سلطهگر؛ یک گروه، گروه سلطهپذیر. ما این نظام را، این فرمول غلط را در دنیا به هم زدیم. ما نشان دادیم که نخیر، میتواند یک ملّتی وجود داشته باشد که نه سلطهگر باشد و نه سلطهپذیر؛ نه خودش بخواهد به کسی زور بگوید و نه زیر بار هیچ زورگویی برود؛ ملّت ایران این را عملاً نشان داده؛ خب، در کتابها مینویسند؛ متفکّرین، تحلیلگران سیاسی از این حرفها میزنند؛ منتها کتاب و نوشته کجا، واقعیّت کجا! این واقعیّت را انقلاب به وجود آورد. انقلاب اسلامی ساختارشکنی کرد. (بیانات رهبری در دیدار اعضای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی-۰۶/۱۰/۱۳۹۶)
و البته نظر ایشان بر این است که توطئهها به نتیجه نخواهد رسید:
در مقابل این ساختارشکنی بیکار ننشستند؛ از روز اوّل دشمنیها شروع شد؛ تا امروز نزدیک به چهل سال است. در طول این چهل سال، انواع و اقسام دشمنیها -که حالا شماها دیگر میدانید؛ البتّه برای نسل نوپدید و جوان، این چیزها باید تبیین بشود- از جنگ، از تحریم، از فحش، از تهمت، از نفوذ، از توطئه، از کار امنیّتی، از کار فرهنگی، از ایجاد اختلاف داخلی، هر کاری میتوانستند با خرج کردن پول دریغ نکردند در ایران؛ در همهی موارد هم شکست خوردند. چهل سال دارد میگذرد. اگر بنا بود توطئههای آنها اثر بکند، تا حالا جمهوری اسلامی باید صد بار ساقط شده بود، باید به تعبیر رایج، هفت کفن پوسانده بود؛ [امّا]ما امروز چهل سال اقتدار داریم؛ ملّت ایران توانست چهل سال در مقابل دشمنیها و خباثتها و فشارها مقاومت کند و بر اینها فائق بیاید. (بیانات رهبری در دیدار اعضای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی-۰۶/۱۰/۱۳۹۶)
مجموع دستاوردهای انقلاب اسلامی را میتوان به این شرح دسته بندی نمود:
الف) دستاوردهای سیاسی
۱-ایجاد حکومت جمهوری اسلامی ۲-احیای حاکمیت ولایت فقیه ۳-شکستن ابهت پوشالی امریکا ۴-شکسته شدن نظام دو قطبی ۵-صدور انقلاب و جهانی شدن آن ۶-تاثیر انقلاب اسلامی بر نهضتها و جنبشهای آزادیبخش ۷-مردمی شدن نظام و حمایت مردم از آن ۸-برخورداری از قانون اساسی اسلامی
ب) دستاوردهای فرهنگی
۱-خودباوری فرهنگی ۲-تقویت فرهنگ نماز و احیای مساجد ۳-گسترش فرهنگ قرآنی ۴-احیای نماز جمعه ۵-احیای امر به معروف و نهی از منکر ۶-برچیده شدن مشروب فروشیها ۷-احیای ارزش و منزلت معنوی زنان ۸-تحول در رسانه ملی رادیو و تلویزیون و سینماها ۹-ایجاد وحدت بین حوزه و دانشگاه
ج) دستاوردهای اقتصادی
۱-پی ریزی اقتصاد اسلامی و حمایت از محرومان ۲-مقابله با فساد مالی و اقتصادی ۳-حمایت از تولیدات داخلی
د) دستاوردهای نظامی
۱-قطع دخالت امریکاییها در امور نظامی ۲-مردمی شدن و خدمت گزاری ارتش ۳-خلاقیت و نوآوری در نیروهای نظامی ۴-تشکیل بسیج مستضعفان ۵-تاسیس سپاه پاسداران (اسحاقی، ۱۳۸۹: ۱۳۱ تا ۲۰۹)
۳-۲. طرح براندازی
از زمان پیروزی انقلاب، دورهای را سراغ نداریم که دستگاه توطئه چینی امریکا و متحدان آن بر علیه کشور ما تعطیل شده باشد. گویی مخالفت با نظام جمهوری اسلامی یکی از کار ویژههای ثابت روسای جمهور این کشور بوده، اما هر یک به فراخور زمان از رویکردی خاص استفاده کرده اند، لکن برونداد بلند مدت همه آن رویکردها به تعبیر رهبر معظم انقلاب یکی است و آن تلاش برای «از بین بردن نظام اسلامی» است:
دشمن یک هدف کوتاهمدّت دارد، یک هدف میانمدّت دارد، یک هدف بلندمدّت دارد. هدف کوتاهمدّت دشمن به هم زدن امنیّت کشور است، ایجاد آشوب و فتنه در کشور است، از بین بردن این افتخار بزرگ است که جمهوری اسلامی بحمدالله از آن برخوردار است.... هدف میانمدّت آنها مسئلهی اقتصاد کشور است، مسئلهی معیشت مردم است. هدف بلندمدّت هم، اصل نظام اسلامی است.
رهبری در ادامه ادبیات دشمن را تفسیر میکنند:
یک روزی صریحاً میگفتند که نظام اسلامی باید از بین برود؛ بعد دیدند این حرف، حرفی است که به ضررشان تمام میشود و اوّلاً، نمیتوانند و در آن میمانند و آبرویشان پیش طرفدارانشان، دولتهای وابسته و مزدورشان در دنیا میرود؛ [لذا]آمدند این را تعدیل کردند و گفتند: تغییر رفتار جمهوری اسلامی. بنده همانوقت به مسئولین عزیز کشور گفتم: آقایان! توجّه داشته باشید که تغییر رفتار، با تغییر نظام هیچ فرقی ندارد. معنای تغییر رفتار این نیست که اگر صبح ساعت هفت میآمدیم، حالا هفت و نیم یا شش و نیم بیاییم. تغییر رفتار یعنی اینکه راه اسلام را میرفتیم، راه انقلاب را میرفتیم، خطّ امام را میرفتیم، حالا زاویه بگیریم؛ اوّل ۲۰ درجه، بعد ۴۵ درجه، بعد ۹۰ درجه، بعد ۱۸۰ درجه در طرف مقابل حرکت بکنیم؛ تغییر رفتار یعنی این؛ یعنی همان از بین بردن نظام اسلامی؛ این هدف بلندمدّت آنها است. بنابراین، هدف دشمن اینها است. دشمن، دشمن است؛ از هرچه که بتواند اِعمال دشمنی بکند، استفاده خواهد کرد. (بیانات رهبری در مراسم دانش آموختگی دانشجویان افسری و تربیت پاسداری دانشگاه امام حسین علیه السلام-۲۰/۰۲/۱۳۹۶)
البته معظم له در دیدار مرسوم خود با مردم قم در ۱۹ دی سال ۹۶، از یک سو به ساده لوحی و صراحت لهجه ترامپ طعنه زدند و از سوی دیگر «هدف اصلی امریکا» را تکرار نمودند و فرمایشات ایشان گویای آن است که کلید دار کاخ سفید هم منش پیشینیان خود را دنبال میکند:
هدف نهایی آنها معلوم است؛ البتّه دولت قبل آمریکا این را به رو نمیآورد، خلاف این را میگفت؛ [امّا]آنها هم هدفشان همین بود: براندازی جمهوری اسلامی. دولت قبلی اصرار میکرد، تکرار میکرد که ما جمهوری اسلامی را قبول داریم؛ به بنده هم چند نامه نوشت و در این نامهها هم همین را مدام تکرار کرده که ما جمهوری اسلامی را قبول داریم؛ لکن خب ما میدیدیم؛ آدم چشمش باز است، ملتفت میشود؛ رفتار، رفتار براندازی بود. اینها که دیگر حالا همینطور صریح و بدون هیچ ملاحظهای همین حرفها را بیان میکنند، میگویند که باید جمهوری اسلامی را براندازی کنیم؛ هدف این است.
با وقوع انقلاب اسلامی، غرب به رهبری امریکا انواع استراتژیها را جهت مقابله با آن آزمودند. حمایت از صدام حسین در جنگ تحمیلی ۸ ساله، ترور حدود ۱۷ هزار نفر از شخصیتهای مذهبی، سیاسی، نظامی و افراد عادی (۶) و حمایت از گروهکها یا گروههای خرابکار و تروریستی داخلی و خارجی تنها بخشی از اقدامات آنها بود که با هدف براندازی صورت گرفته و وقتی بی نتیجه بودن این گونه اقدامات مشخص شد به براندازی نرم و جنگ نرم روی آوردند.
مقام عظمای ولایت درخصوص جنگ نرم میفرمایند:
جنگ نرم؛ یعنى جنگ به وسیله ابزارهاى فرهنگى، به وسیله نفوذ، به وسیله دروغ، به وسیله شایعه پراکنى؛ با ابزارهاى پیشرفته اى که امروز وجود دارد، ابزارهاى ارتباطی اى که ده سال قبل و پانزده سال قبل و سى سال قبل نبود، امروز گسترش پیدا کرده. جنگ نرم یعنى ایجاد تردید در دلها و ذهن هاى مردم) (بیانات رهبری در در دیدار جمع کثیرى از بسیجیان کشور-۰۴/۰۹/۱۳۸۸)
با بررسی سخنرانیها و خطابههای رهبری شاید بتوان راهکارهای امریکا در براندازی نرم جمهوری اسلامی ایران را به صورت زیر لیست نمود:
راهکارهای امریکا برای براندازی نرم جمهوری اسلامی ایران کدام است؟
الف) راهکار سیاسی:
۱-مهار جمهوری اسلامی با اتخاذ سیاستهای مختلف همانند مذاکرات هستهای و ...۲-بی اعتبار کردن رهبران دینی و انقلابی ۳-ایجاد و گسترش اختلاف بین جناحهای مختلف حاکمیت با هم و با مردم ۴-مشغول ساختن ذهن مدیران نظام به مسائل داخلی ۵-نفوذ در مجامع روشنفکری و تصمیم سازی نظام ۶-انحراف افکار عمومی کشور به نفع امریکا ۷-کوشش برای متهم کردن مسئولین ایرانی به دست داشتن در عملیاتهای تروریستی ۸-ایجاد شکاف بین دولت و ملت ۹-نفوذ ۱۰-فریب ۱۱-تضعیف جایگاه رهبری
ب) راهکار اقتصادی:
۱-از ضعف سیاستهای اقتصادی نظام حاکم، بیشترین بهره برداری به عمل میآید و طرفداران رژیم، متهم به فساد و رشوه خواری میگردند. ۲-کمک مالی به زندانیان و گروههای مخالف حکومت و حتی نظارت یا مشارکت در اعتراضها ۳-تشویق اعتصابات و شورشهای کارگری
ج) راهکار فرهنگی:
۱-ایجاد تردید در مقدسات دینی ۲-حمایت مکرر و موکد بر حقوق بشر و دموکراسی در ایران ۳-تدارک شبکههای متعدد رادیو تلویزیونی ۴-ایجاد تردید در ارزشهای اسلامی و انقلابی ۵-بی اعتبار جلوه دادن منابع خبری نظام به ویژه صدا و سیما ۶-ایجاد تحیّر و سرگردانی ذهنی در میان مردم ۷-ایجاد تصویری دلفریب از امریکا در اذهان مردم ۸-نبرد رسانهای ۹-القای ناتوانی، بدبینی به آینده، تنبلی و هوسرانی
د) راهکار اجتماعی:
۱-گسترش فساد و اعتیاد در میان جوانان ۲-تضعیف روحانیت متعهد
ه) راهکار امنیتی:
۱-تلاش برای دامن زدن به گرایشهای تجزیه طلبانه در نقاط مختلف کشور ۲-دامن زدن به نافرمانی مدنی ۳-حمایت از مخالفان حکومت ایران ۴-حمایت از مخالفان حکومت ایران ۵-دعوت جوانان فعال ایرانی به خارج ۷-استفاده از سفارتخانههای کشورهای دیگر در تهران ۸-تضعیف سرویسهای امنیتی و نظامی حکومت ایران (لطیفی پاکده، عظیمی شوشتری، سلیمی بنی، ۱۳۸۹: ۶۲ تا ۷۲)
۴-۲. ابزار مقابله چیست؟
دستیابی به اهداف از راههای مختلفی حاصل میشود و دایره گستردهای از ابزارهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، نظامی و در نهایت جنگ نرم را در بر میگیرد. امریکا به عنوان کشوری که در تکاپوی استقرار نظم نوین جهانی مورد نظر خود است -و میتوان تمامی اقدامات آن بر علیه مخالفینش در سرتاسر جهان را تلاش برای استقرار نظم نوین جهانی مورد نظر خود تفسیر کرد- جهت مقابله با کشور ما مولفههای اقتدار ملی ما را نشانه گرفته است:
وسیلهشان این است که ابزارهای اقتدار ملّی را از جمهوری اسلامی بگیرند. اقتدار ملّی ابزارهایی دارد: یکی از مهمترین ابزارهای اقتدار ملّی عواطف مردم و افکار عمومی مردم است که در جهت صلاح و حکمت مردم و حکومت حرکت میکند؛ این افکار عمومی است، میخواهند این را از جمهوری اسلامی سلب کنند.
یکی از ابزارهای اقتدار ملّی ما -حالا این را بخصوص من اسم میآورم برای اینکه اینها زیاد تکرار میکنند- همین حضور ما در منطقه است؛ حضور قدرتمندانهی جمهوری اسلامی در منطقه، یکی از ابزارهای اقتدار ملّی است؛ ملّت را قدرتمند نشان میدهد و واقعاً هم هست؛ میخواهند این را از بین ببرند. حالا فلان رئیسجمهور اروپایی (۷) -آمریکاییها که جرئت نمیکنند اسم مذاکرهی با ما را بیاورند- [میگوید]«ما میخواهیم دربارهی حضور ایران در منطقه بحث کنیم»؛ خب، [ما باید]دربارهی حضور شما در منطقه بحث کنیم؛ شما چرا میخواهید در منطقه حضور پیدا کنید؟ این از ابزارهای اقتدار ملّی است؛ این را میخواهند سلب کنند از جمهوری اسلامی.
یکی از ابزارهای اقتدار ملّی قدرت دفاعی کشور است؛ این را میخواهند از جمهوری اسلامی بگیرند. اینکه میبینید اینقدر روی مسئلهی موشک هیاهو میکنند، جنجال میکنند، بهخاطر این است. اگر چنانچه یک ملّتی توانست به کسی که از راه دور به او موشک پرتاب میکند، پاسخ مناسب بدهد، خب این یک اقتدار است؛ این اقتدار را امروز جمهوری اسلامی دارد و اینها میخواهند نداشته باشد؛ ابزارهای اقتدار ملّی را میخواهند بگیرند.
یکی از مهمترین ابزارهای اقتدار ملّی، جوان مؤمن ما است؛ میخواهند این ایمان را از جوان بگیرند. این جوان مؤمن است که در مسئلهی هستهای، در مسئلهی پیشرفتهای علمی، در نانو، در رویان، در بقیّهی بخشهای علمی بیدارْخوابی میکشد، سختی میکشد تا اینکه یک پیشرفت علمی را به نهایت برساند؛ این جوانِ مؤمن است، اینها بچّههای مؤمن ما هستند و خیلی از اینها را ما از نزدیک میشناسیم. اینها میخواهند این ایمان را از این جوان بگیرند، انگیزه را میخواهند از این جوان بگیرند. (بیانات رهبری در دیدار مردم قم-۱۹/۱۰/۱۳۹۶)
آنچه از مجموع بیانات رهبر معظم انقلاب استباط میشود این است که ابزار اصلی مقابله با توطئههای دشمن در یک عبارت خلاصه میشود: «افزایش اقتدار نظام جمهوری اسلامی ایران» یا به عبارت ساده.
برو قوی شو اگر راحت جهان طلبی که در نظام طبیعت ضعیف پامال است
معظم له قبل از این هم در مراسم دانش آموختگی دانشجویان افسری و تربیت پاسداری دانشگاه امام حسین علیه السلام (۲۰/۰۲/۱۳۹۶) مولفههای اقتدار ملی را برشمرده بودند که نشان دهنده اهمیت این مساله –به ویژه برای نسل جوان- است:
علم هم مایهی اقتدار است ... اقتصاد قوی و مستقلّ کشور ما هم مایهی اقتدار ما است ... قدرت نظامی، مایهی اقتدار است ... عنصر نظامی فداکار هم مایهی اقتدار است ... ایمان و حیا و اخلاق جوانان هم مایهی اقتدار است ... روحیّهی جهاد و مقاومت در ملّت یکی از مایههای اقتدار است... خب، اینها همه مایهی اقتدارند و همه مبغوضند.
جمع بندی
کار دشمن، دشمنی کردن است و این سیاست در دورههای مختلف و با روشهای گوناگون اعمال شده و رفتار ترامپ برایندی از همه کسانی است که او میراث دار اعمال آنها در کاخ سفید میباشد.
هر انقلابی مخالفانی دارد. مهمترین مخالف انقلاب اسلامی ایران، ایالات متحده امریکا است. اما رهبری واهمهای از دشمنیهای امریکا و دولتمردان آن و امثال دونالد ترامپ ندارد و دلایل این توطئهها و نیز شکست آنها را اینگونه توضیح میدهد:
در واقع همهی حرکاتی که دشمن در این چهل سال در مقابل ما انجام داده است، پاتک انقلاب است. انقلاب ریشهی دشمن را از لحاظ سیاسی در کشور کَند، و دشمن حالا مرتّباً پاتک میکند و در هر دفعه هم شکست میخورد؛ اقدام میکند و نمیتواند؛ نمیتواند پیش ببرد بهخاطر ایستادگی، بهخاطر این سدّ محکم مردمی و ملّی (بیانات رهبری در دیدار مردم قم-۱۹/۱۰/۱۳۹۶)
مخاطب فرمایشات رهبری صرفاً ترامپ و روسای جمهور پیش از او نیست بلکه واکنشی به سیاستهای کلی این کشور در طول دوران متمادی میباشد و آنچه از کلام معظم له برداشت میشود این است که تنها تفاوت مهمان اتاق بیضی شکل ریاست جمهوری با سلف خود در فاش گویی و ساده لوحی و نیز چهره عریان کینه توزیهای اوست، لکن چرخش قابل توجهی وجود ندارد.
مع الوصف، رویکرد این جمهوریخواه خودشیفته در مقابل ایران؛ کنترل و اعمال فشار همه جانبه، ایجاد موانع در مسیر پیشرفتهای کشور و کاهش نفوذ ایران در منطقه از طریق وضع تحریمهای جدید و در نهایت براندازی نظام جمهوری اسلامی میباشد، زیرا تنها در این صورت میتوان اثرات مادی و معنوی انقلاب را کاهش داد یا از بین برد و از گسترش آن ممانعت نمود.
راهکار
امروز توپخانه دشمنی و توطئه امریکا –خاصّه از نوع جنگ نرم آن- به سوی کشور ما نشانه رفته است. رهبر انقلاب در خصوص دلایل این دشمنیها و راهکارهای مقابله با آن فرمودند:
توجّه داشته باشید: مهم این است که در هر دورهای از دورهها ما بفهمیم دشمنیِ دشمن چگونه است و چهکار دارد با ما میکند؛ نقشهی دشمن را بفهمیم؛ درست مثل جنگ نظامی. در جنگ نظامی اگر شما توانستی حدس بزنی که نقشهی دشمن چیست، پیشگیری میکنی، خودت را آماده میکنی؛ یا دفاعِ خوب میکنی یا حملهی پیشدستانه میکنی؛ در جنگ نظامی اینجوری است. در جنگ تبلیغاتی، در جنگ اقتصادی، در جنگ فرهنگی، در جنگ امنیّتی، در جنگ نفوذ -اینها همه جنگ است- در همهی اینها قضیّه این است: باید حدس بزنید دشمن چهکار میخواهد بکند. امروز حدس زدن ندارد؛ برای هر آدم آگاهی، روشن است. هزاران توپخانه -توپخانهی دروغپردازی، توپخانهی بزرگنمایی مشکلات- به سمت این ملّت از راههایی که امروز وجود دارد و دیروز وجود نداشت، مشغول شلّیکند.
ما در مورد فضای مجازی این را میگوییم؛ میگوییم مواظب شلّیک توپخانهی دشمن باشید در این فضا؛ حواستان باشد. از این فضا، دشمن علیه هویّت شما، موجودیّت شما، نظام شما، انقلاب شما استفاده نکند. آمارهای بیپایه میدهند، دروغ میگویند، نسبت دروغ میدهند، چهرههای مورد قبول مردم را -که باید مردم به اینها اعتقاد داشته باشند- تخریب میکنند، موفّقیّتهای انقلاب را کتمان میکنند، دروغانگاری میکنند؛ ناموفّقیّتها را، ضعفها را، کاستیها را اگر یکی است هزار تا جلوه میدهند، اگر یکجا است به همهجا تعمیم میدهند؛ کارهای دشمن اینها است دیگر؛ اینها کارهای دشمن است؛ برای چه؟ برای اینکه راز پیروزی انقلاب اسلامی را دشمن فهمیده؛ رازش اعتقاد مردم و ایمان مردم است؛ میخواهد این ایمان را از بین ببرد.
حالا اگر در طبقات سنین بالا نتوانست، [میخواهد]این اعتقاد را در جوان و نوجوان و نسل نو از بین ببرد که دیگر مردم پشت سر این انقلاب و این نظام نَایستند؛ هدفش این است. اینکه مردم را ناامید کنند، مردم را بدبین کنند، اعتماد به نفس مردم را بگیرند، آینده را تاریک نشان بدهند، کاری است که امروز دشمن دارد میکند. (بیانات رهبری در دیدار اعضای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی-۰۶/۱۰/۱۳۹۶)
از اصول دیگر مقابله؛ داشتن آمادگی و هوشیاری و بصیرت است:
نباید در مقابل دشمن عملی، سخنی، حالتی در ما مشاهده بشود که او را تشویق کند به ضربه زدن و دشمنی کردن و اِعمال خصومت. این یک اصل است؛ یک اصل همیشگی است؛ این یک اصل عُقلایی است. باید بیدار باشیم؛ باید هوشیار باشیم؛ باید آمادگیهای خودمان را حفظ کنیم؛ نبایستی غافلگیر بشویم. امیرالمؤمنین (علیهالسّلام) در نهجالبلاغه میفرماید: وَ اللهِ لَا اَکونُ کَالضَّبُعِ تَنامُ عَلىٰ طولِ اللَدم. ما باید اینجوری باشیم؛ نمیتوانیم به خواب برویم، نمیتوانیم غفلت کنیم؛ نمیتوانیم کید دشمن را ندیده بگیریم. باید بیدار باشیم. (بیانات رهبری در دیدار شرکت کنندگان در اجلاس محبّان اهل بیت علیه السلام و مسئله تکفیری ها-۰۲/۰۹/۱۳۹۶)
همچنین معظم له عقلانیت و تدبیر را در دیپلماسی، ادارهی کشور و دیگر امور ضروری میدانند:
اعتماد به شیاطین و امید بستن به کسانی که با اصل وجود نظام و حاکمیت اسلام مخالفند خطای بزرگی است چرا که از این کار خیری به کشور نمیرسد. (بیانت رهبری در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش-۱۹/۱۱/۱۳۹۵)
و در نهایت راه رسیدن به تعالی و پیشرفت در داخل کشور است و باید در رسیدن به آن همه –و به ویژه مسئولان- کمر همت را ببندند:
یک خطابی [هم]دارم من به مسئولان حکومتی خودمان -که البتّه این، شامل خود حقیر هم میشود- و عناصر سیاسی، عناصری که در کار سیاست فعّالند، فکر میکنند، مینویسند، میگویند، اقدام میکنند؛ هم به اینها، هم به مسئولین حکومتی؛ دشمن خارجی هست، امّا این موجب نشود که از ضعفهای خودمان غافل بشویم. ما هم ضعف داریم، ما هم یک جاهایی اشکال و نارسایی و نابسامانی در کارمان هست؛ اینجوری نیست که ما هیچ اشکالی نداریم، هیچ مشکلی در کار ماها نیست، فقط دشمن خارجی است که دارد [مشکل ایجاد میکند]؛ نه، مگس روی زخم مینشیند؛ زخم را خوب کنید، زخم را نگذارید به وجود بیاید. ما اگر مشکل داخلی نداشته باشیم، نه این شبکهها میتوانند اثر بگذارند، نه آمریکا میتواند هیچ غلطی بکند. ما مشکلاتمان را باید خودمان حل کنیم؛ مشکلات داخلی را باید حل کنیم، ضعفهایمان را باید حل کنیم؛ ما ضعف داریم. (بیانات رهبری در دیدار مردم قم-۱۹/۱۰/۱۳۹۶)
پی نوشت ها:
۱. از آنجایی که در بیانات رهبری، کمتر نام افراد برده میشود و معمولا آنها را با نام کشورشان یا ضمیر شخص یا اشاره (این، آن، او و ...) مورد خطاب قرار میدهد، بنابراین میباید با مد نظر داشتن زمان سخنرانی معظم له و اتفاقات همزمان با آن، دریابیم که منظور ایشان کدام شخص، نهاد، دولت و کشور است. ذکر این نکته ضروری است که اساساً مخاطب بسیاری از فرمایشات مقام معظم رهبری به ویژه در عرصه بین المللی، ایالات متحده میباشد و با توجه به اینکه از نظر رهبر انقلاب، سیاستهای این کشور درخصوص ایران بعد از انقلاب اسلامی چرخشی نداشته و تنها روش دشمنیها تغییر نموده است؛ لذا میتوان حتی سخنرانیهای قبل از ورود رئیس جهور جدید امریکا به کاخ سفید را به نوعی به این مهمان جدید کاخ سفید نیز تعمیم داد. بدیهی است که باید در این امر از دایره انصاف خارج نشد؛ بنابراین نگارنده خود را متعهد میداند اولاً به سخنانی استناد نماید که حتی المقدور قرینه مشخص دارند و دوماً عین کلام رهبری با ذکر تاریخ انتشار در سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت ا.. خامنهای (www.khamenei.ir) را منعکس و حق امانت داری را مورد نظر داشته باشد. بی شک با توجه به جدید بودن موضوع؛ محقق با قلّت منابع روبروست لذا بیشتر مستندات، از همین سایت استخراح شده و البته برای نیل به مقصود، استفاده از سایر منابع ضروری مینماید.
۲. محور اصلی سیاست خارجی امریکا قبل از سال ۱۳۲۰ ه. ش. (۱۹۴۱ م) بر انزواطلبی که در ۱۲۰۲ ه. ش. (۲ دسامبر ۱۸۲۳) توسط مونروئه رئیس جمهور وقت ایالات متحده که در جلسه مشترک در مجلس نمایندگان و سنا (کنگره) اعلام گردید، استوار بود. بنیاد دکترین مونروئه مبتنی بر دو اصل بود:
الف. دولتهای اروپایی در قاره جدید (امریکا) دخالت نکنند. ب) امریکاییها نیز در رقابتها و برخوردهای کشورهای اروپایی در دیگر قارهها دخالت نکنند. (لطیفی پاکده، عظیمی شوشتری، سلیمی بنی،۳۵:۱۳۸۹)
۳. استراتژی پختن قورباغه از غذای معروف فرانسوی الهام گرفته شده است که میگوید زمانی که قورباغه را در داخل یک ماهیتابه پر از آب قرار میدهند و آب آن را به تدریج داغ میکنند، قورباغه نمیتواند متوجه افزایش تدریجی حرارت شود. او آنقدر مینشیند تا بمیرد. این یک تلنگر به برخی از مسئولین است چرا که گویی نوعی بیماری «عادت به وضع تحریم ها» بر آنها عارض شده و اقدام عملی در برابر اقدامات رئیس جمهور امریکا انجام نمیدهند.
۴. چهار رویکرد در سیاست خارجی امریکا وجود دارد: ۱-رویکرد هامیلتونیسم (وزیر خزانه داری دولت جورج واشنگتن) ۲-رویکرد جفرسونیسم (وزیر خارجه جورج واشنگتن و سومین رئیس جمهور امریکا) ۳-رویکرد جکسونیسم (هفتمین رئیس جمهور) ۴-رویکرد ویلسونیسم (بیست و هشتمین رئیس جمهور). (ترابی، رضایی، ۱۳۹۳: ۱۲۷ تا ۱۳۲)
۵. نویسنده نیز چنین ادعایی ندارد، زیرا پرواضح است که برخی از اهداف انقلاب به صورت کامل تحقق نیافته و با آرمانهای مورد نظر فاصله زیادی دارند.
۶. یکی از القابی که امام خمینی (ره) در وصیت نامه سیاسی الهی خود به امریکا داده «تروریست بالذات» است که آیت ا... خامنهای (مد ظله العالی) هم چندین بار آن را در سخنرانیهای خود تکرار کرده اند. (موسوی خمینی، ۴)
۷. امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه
منابع:
الف: کتابها
۱. اسحاقی، سید حسین (۱۳۸۹) انقلاب عاشورایی: انقلاب خمینی پرتوی از عاشورای حسینی. قم: انتشارات خادم الرضا (ع)
۲. ترابی، قاسم؛ رضایی، علیرضا (۱۳۹۳) هژمونی در سیاست و روابط بین الملل از نظریه تا عمل. همدان: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی
۳. لطیفی پاکده، لطفعلی؛ عظیمی شوشتری، عباسعلی؛ سلیمی بنی، صادق (۱۳۸۹) امریکا و گفتمان استکباری. قم: انتشارات زمزم هدایت
۴. پیشگاهی فرد، زهرا؛ رحمانی، محمد علی (۱۳۸۸) قلمرو خواهی ایران و امریکا در خاورمیانه. تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح
۵. موسوی خمینی، روح الله (۱۳۷۰) صحیفه انقلاب: وصیت نامه سیاسی الهی رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
ب) منابع اینترنتی
۶. بی نام (۱۳۹۵) واکنش رهبر ایران به توئیت دونالد ترامپ: چرا باید از امریکا متشکر باشیم؟، به نقل از سایت voanews به آدرس:
https://www.google.com/amp/s/ir.voanews.com/amp/۳۷۰۹۳۴۰.html
۷. بی نام (۱۳۹۶) جزئیات استراتژی جدید امریکا در برابر جمهوری اسلامی ایران، به نقل از سایت voanews به آدرس:
https://www.google.com/amp/s/ir.voanews.com/amp/۴۰۶۸۹۸۲.html
۸. بی نام (۱۳۸۵) انقلاب اسلامی از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی، به نقل از پایگاه اطلاع رسانی حوزه به آدرس:
http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/۵۴۱۵/۵۴۲۲/۵۰۷۱۰/