تابناک خوزستان:
غدیر فقط یك تاریخ نیست به یك بركه در بیابان حجاز پایان پذیرد؛ غدیر راهِ حق است؛ راهی که آرمان های کمال گرایانه ی انسانی در آن تبلور یافته است؛ بی هیچ تساهل و تسامحی ... غدیر همان صراط مستقیمی است که هر روز دعا می کنیم خداوند ما را در آن مسیر هدایت کند ... غدیر نجات بخش است! صراطی است که با ندای "من کنت مولاه فهذا علی مولاه" آغاز شده و با فریادِ رسا و نجات بخشِ "الا یا اهل العالم انا المهدی" به سرانجام می رسد.
"من کنت مولاه فهذا علی مولاه"
در مقالات قبلی که در روزشمار تابناک خوزستان از واقعه ی عظیم غدیر منتشر شد؛ به این مسئله پرداختیم که برخی در معنای کلمه "مولا" ناآگاهانه یا تعمدا تردید کرده و برای آن معنایی غیر از سرپرستی امت در نظر گرفته اند. برای اثبات این مطلب که کلمه "مولا" معنایی غیر از سرپرستی امت ندارد، تاکنون این موضوع را از 3 جهت مختلف بررسی کردیم:
1 – مطلب جانشینی و ولایت حضرت امیر علیه السلام از همان اولین روزی که دعوت پیامبر گرامی علنی شد یعنی یوم الدار توسط ایشان ابلاغ گردید.
2 – موضوع جانشنی و سرپرستی در طول بیست سال بعدی نیز بارها به مسلمانان گوشزد گردید.
3 – در روز غدیر سال دهم هجری پیامبر سخنرانی طولانی ایراد فرمودند که عبارت فوق فقط یکی از تیترهای آن سخنرانی است. اگر آن سخنرانی بطور کامل بازخوانی شود، بسادگی معنای کلمه "مولا" بدست می آید.
به گزارش تابناک خوزستان در این مقاله از جنبه دیگری به معنای کلمه " مولا" خواهیم پرداخت. یعنی فرض میکنیم تمام فرمایشات پیامبر صلی الله علیه و آله همان یک عبارت فوق باشد. بدین ترتیب که ایشان پس از حجه الوداع و در هنگام بازگشت در جحفه به همراه بیش ازیکصد هزار نفر از مسلمانان توقف نمودند. دستور دادند، سنگها و موانع آن قسمت برای یک توقف سه روزه جمع آوری شود. منبری و سایبانی آماده گردد. سپس به همراه حضرت علی علیه السلام از منبر بالا رفتند و فقط همان شش کلمه را فرمودند. (من کنت مولاه فهذا علی مولاه). یعنی اگر کل آن تدارکات و آماده کردن شرایط فقط برای همین ده ثانیه بوده است، میخواهیم معنای کلمه "مولا" را فقط از همین شش کلمه پیدا کنیم.
قراین و دلایل زیادی وجود دارند بر این که "مولا"، در این جا، به معنای "ولی و سرپرست دینی"، است، و مراد گوینده سخن دوستی و محبت نمی باشد. "مولا" یعنی کسی که از طرف خداوند مقام ولایت و سرپرستی، بر مردم، دارد. این شخص خواسته اش برخواسته های مردم مقدم بوده و پیروی او، بر همه، واجب است. بعضی از آن قراین و دلایل به قرار زیر هستند:
1 - مسأله دوستی حضرت علی علیه السلام آن قدر نگران کننده نبود که در آیه تبلیغ( مائده، آیه ۶۷)، با آن لحن داغ و تهدیدآمیز، بیان شود و پیامبر صلی الله علیه و آله، از افشای آن، احساس خطر کند. بلکه منظور آیه تبلیغ چیزی جز ابلاغ ولایت و امامت امیرالمؤمنین علی علیه السلام نبوده است.
2 - مسأله دوستی علی علیه السلام با همه مؤمنان مطلب پنهان و پیچیدهای نبود که نیاز به آن همه تأکید، بیان، متوقف ساختن آن قافله عظیم، در وسط بیابان خشک و سوزان و .... داشته باشد. ، زیرا اخوت اسلامی و دوستی مسلمانان با یکدیگر از بدیهی ترین مسایل اسلامی است که از آغاز اسلام وجود داشت و پیامبر صلی الله علیه و آله بارها آن را تبلیغ کرد و بر آن تأکید نمود. چنان که قرآن به صراحت می گوید: انا المومنون اخوه ( حجرات، آیه۱۰) یعنی مردان و زنان مؤمن برادر یکدیگرند. بدیهی است برادری بسیار بالاتر از دوستی و محبت است. پس منظور پیامبر صلی الله علیه و آله، از این کارها، بیان مسأله بسیار مهم و اساسی بوده و آن عبارت از اعلام ولایت و امامت علی علیه السلام و انتصاب او به این مقام است.
3 - یکی از راه های تشخیص مراد متکلم، فهم عرف و اهل زبان از کلام او است. در مورد ماجرای غدیر، کسانی که در غدیر خم حاضر بودند و نیز شاعران، ادیبان و لغویان همه از کلمه "مولا"، در این جا، امام و رهبر، سرپرست و صاحب اختیار را فهمیده اند. زیرا مردم پس از انکه پیامبر صلی الله علیه و آله از منبر پایین آمدند، به حضرت علی علیه السلام، به عنوان امیرالمؤمنین، سلام کردند. این مقام را به او تبریک گفتند و با او بیعت نمودند. این سلام ها، تبریک ها و بیعت ها از سوی مردم، در این واقعه تاریخی، نشان می دهد که چیزی جز مسأله نصب به خلافت و امامت نبوده که درخور اینگونه سلام، تبریک و تهنیت و بیعت باشد. دوستی همانطور که گفتیم برای مسلمانان، به طور عموم، ثابت است و اعلام آن نیازی به تبریک ندارد. شعرا هم در اشعارشان کلمه "مولا" را به امام، رهبر و سرپرست معنا کرده اند.
این سه دلیل مشتی از خروار دلایلی بود که کلمه "مولا" در این کلام پیامبر صلی الله علیه و آله معنی ولایت و سرپرستی میدهد. برای بررسی بیشتر میتوان به کتاب عبقات الانوار مرحوم میر حامد حسین که 40 دلیل آورده و یا کتاب مشهور الغدیر مرحوم علامه امینی که 20 دلیل آورده و .... مراجعه نمود. با توجه به این قراین و دلایلی که ذکر شدند، دلالت کلمه "مولا" بر ولایت و امامت امیرالمؤمنین، علی علیه السلام برای صاحبان انصاف بسی روشن است. در مقاله بعدی به معنی کلمه "مولا" از نظر لغوی خواهیم پرداخت.
______________________________________________________________________________________________
*سردبیر: سمیه همت پور