غار هیزج در یک درهٔ خشک، در دو کیلومتری شرق روستای هیزج شهرستان همدان واقع شده است و دارای دو ورودی است که در هزار و 838 متری بالاتر از سطح دریا قرار دارند.
به گزارش ایسنا ؛ طول کل راهروهای غار هیزج ۵۲۵ متر و عمق غار ۹،۹ متر است. این غار به طور کلی از یک پاساژ درست شده که در جهت شرقی– غربی قرار دارد. به طور متوسط عرض آن بین ۴ تا ۶ متر و ارتفاع آن ۲ متر است. دو پاساژ فرعی هم وجود دارد که به راه اصلی وصل می شوند. اولین راه در فاصلهٔ ۴۵ متری ورودی اصلی، ورودی اول قرار دارد. این خروجی در جهت شرقی به سمت خروجی دوم می رسد. دومین پاساژ فرعی که بیشتر جالب است، در فاصلهٔ ۷۰ متری ورودی اصلی قرار دارد. این پاساژ به سمت جنوب باز می شود و به یک اتاق ختم می شود. فاصلهٔ اتاق ۳۵ متری انتهای پاساژ فرعی است. این پاساژ به چهار شاخهٔ فرعی تقسیم می شود که همهٔ آن ها در طول هائی بین 20 تا 30 متر تمام می شوند.
کف غار هیزج از خاک نرم و گاهی گلی درست شده که در آن تخته سنگ و بلوک هائی پراکنده ریخته شده اند. به نظر می رسد که این غار در شرایط پرآتیک درست شده، به این معنی که تپه ای که غار در آن قرار دارد و از جنس آهک است، در زمان هائی دور در زیر آب قرار داشته است. آب املاح را در خود حل کرده و بتدریج غار شکل گرفته است. این احتمال بیشتر از آن است که جریان آب زیرزمینی آن را شکل داده باشد. این امر در حدود صدها هزار سال قبل اتفاق افتاده است. در هر حال خیلی مشکل است که زمان دقیق تشکیل غار هائی شبیه غار هیزج را بشود حدس زد.
بازمانده هائی از دیواره هائی دست ساز در عرض غار، در جاهای مختلف دیده می شود. علاوه بر این این آثار، همچنین آثار سنگی که یا به منظور اقامتگاه و یا دفاع مورد استفاده قرار گرفته اند و یا ترکیبی از این دو، دیده می شوند. بویژه آثار موجود در نزدیکی ورودی اصلی می تواند نشانی از این باشد که گاهی مواقع در زمان های قدیم به عنوان پناهگاه یا مکانی برای مخفی شدن استفاده می شده است. احتمالاً روستائیان هیزج در مواقعی که روستا مورد حمله قرار می گرفته از این مکان استفاده می کرده اند.
