بلاغ، سفر یکی از فعالیت‌های مهم در زندگی هر فرد محسوب می‌شود، هر شخص سفر را به دلایل خاصی انجام می‌دهد. هدف از سفر و گردشگری در افراد مختلف متفاوت است. کار، تحصیل، تفریح، درمان و یا ارائه خدمات سفر موجب می‌شود که به مسائل محیط زندگی‌مان واقف و آگاه باشیم و مثل تمامی فعالیت‌های دیگر انسان می‌تواند به طرق مختلف(مثبت یا منفی) در زندگی بشر تاثیر داشته باشد.
استان‌های شمالی به دلیل بهره‌مندی از جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی در طول سال مورد توجه مسافران از اقصی نقاط کشور و همچنین گردشگران خارجی است. واقع شدن در عرض جغرافیایی مناسب، آب و هوای معتدل و برخورداری از مواهب طبیعی همچون بزرگترین دریاچه جهان، سرسبزترین جنگل‌ها اعم از باقیمانده جنگل‌های هیرکانی، جنگل گلستان و رشته کوه البرز و تالاب‌هایی مانند میانکاله، خلیج گرگان و ...، همچنین جاذبه‌های تاریخی و قدمت طولانی فرهنگ این خطه موجب ورود خیل مسافران از اقصی نقاط به شمال ایران شده است.
در اغلب اوقات این مسافران حاضرند با تمام پیش‌شرط‌ها و احترام به آداب و عقاید مردم منطقه تنها برای دیدار از منابع فرهنگی و آثار و ابنیه تاریخی و زیارتی استان مازندران و سنت‌ها و گویش‌های محلی مناطق مختلف به مازندران سفر کنند و زمینه‌های خوبی به لحاظ کسب درآمد برای اقتصاد ما ایجاد نمایند.
چنان‌چه صنعت گردشگری به لحاظ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی صنعتی مفید به حساب می‌آید. درآمدزایی، اشتغال آفرینی، گسترش صنایع دستی و ایجاد فرصت برای پیشرفت هر چه بیشتر منطقه از آثار مفید و مثبت گردشگری است اما این مزایا زمانی محقق می‌شود که برنامه‌ریزی مناسب و نظارتی موثر در این راستا فراهم شده باشد. در غیر این صورت هزینه‌های گزاف مانند تخریب محیط زیست و آلودگی‌های طبیعی، هنجارهای فرهنگی و تغییر رسوم منطقه توریسم‌پذیر، شلوغی و ترافیک و در پاره‌ای از مواقع افزایش احتمال ارتکاب جرم را درپی خواهد داشت که تا حد زیادی اثرات مثبت آن را کمرنگ می‌کند.
در این یادداشت به بررسی آلودگی‌های ناشی از سیستم گردشگری به‌عنوان یکی از پیامدهای منفی این صنعت در شمال کشور می‌پردازیم. متاسفانه آلودگی آب و هوا، ورود پسماند و تخریب طبیعت از تبعات منفی ورود گردشگران به استان‌های شمالی است.
در دهه اخیر ساخت جاده، احداث اماکن خدماتی و رفاهی- هتل و رستوران برای گردشگران، اشتیاق آنان به انحصاری کردن طبیعت و ساخت و ساز ویلا در دل کوه‌ها مخصوصا دامنه کوه‌ها موجب از بین رفتن اراضی و جنگل‌ها شده که این امر تخریب بیش از حد پوشش‌های گیاهی و جانوری را درپی خواهد داشت و موجب پژمرده شدن طبیعت زیبا و بکر شمال می‌شود.
ورود فاضلاب‌ها و پساب‌های هتل‌ها و ... به رودخانه‌ها و دریاها و حتی نفوذ شیرابه زباله‌های انباشته شده به آب‌های زیرزمینی علاوه بر ناامن کردن محیط زندگی آبزیان، انتقال بیماری به انسان و بسیاری جانوران مصرف‌کننده این آب‌ها منجر شده است.
همان گونه که ذکر شد، نبود مدیریت کارآمد و قوانین جامع در زمینه گردشگری شمال کشور، عوارض سخت و جبران‌ناپذیری را به همراه دارد. مواردی که ذکر شد تنها بخشی از خسارات ناشی از گسترش بی‌رویه مسافر در استان‌های شمالی است. به نظر می‌رسد پیشنهادات زیر می‌تواند برای بهبود وضعیت موجود راهگشا باشد:
- فرهنگسازی از طریق رسانه‌ها برای گردشگران
- بکارگیری نیروهایی در جهت رعایت بهداشت محیط زیست، جنگل‌ها و سواحل از سوی مسافران
- در نظر گرفتن مجازات و جریمه برای آلوده‌کنندگان محیط زیست
- تعیین عوارض برای گردشگران به‌منظور تامین هزینه جمع‌آوری زباله‌های تجزیه نشدنی
- جمع‌آوری به موقع زباله‌ها و دفع بهداشتی زباله برای جلوگیری از انباشت زباله
- نظارت بیشتر و جدی‌تر بر ساخت و سازها و تحمیل مجازت سنگین برای زمین‌خواران
- جلوگیری از ورود فاضلاب به آب‌ها و اعمال مجازات سخت برای خاطیان
- تاسیس سرویس‌های بهداشتی بیشتر در مناطق تفریحی
- قراردادن سطل‌های زباله در فواصل نزدیک به هم درشهرها و اماکن تفریحی
- محدود کردن تعداد گردشگران با توجه به ظرفیت محدود منطقه توریستی
شاید در نگاه اول اجرای برخی از راهکارهای مذکور سخت و دور از ذهن باشد اما لازم است بدانیم در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا این موارد عملی شده و از گردشگری به‌عنوان صنعتی پرسود یاد می‌شود.
به عقیده نگارنده، رونق صنعت گردشگری در مازندران نیازمند بازنگری و تغییراتی در ساختار ساختمان این صنعت در استان است زیرا مدیران و مسئولین دولتی با وجود وضع قوانین حمایتی برای این صنعت، نتوانسته‌اند به اهداف اصلی خود برسند. البته شماری از کارشناسان نیز معتقدند با تلاش و همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های مسئول اعم از نهادهای قانون‌گذار، سازمان گردشگری، سازمان محیط زیست، شهرداری‌ها، سازمان مسکن و شهرسازی و مسئولین نیروی انتظامی مسیر هموار خواهد شد تا بتوانیم از طبیعت بکر شمال به‌عنوان سرمایه ملی و موهبت الهی استفاده کنیم.