در جامعه شناسی اعتیاد یا وابستگی عبارت است از یک حالت روانی و جسمی که به صورت پاسخ های رفتاری که شامل اجبار در مصرف دارو به صورت دائمی یا دوره ای به منظور کسب انرژی روانی آن و یا اجتناب از ناراحتی های ناشی از فقدان آن در بدن می باشد.
تابناک ایلام طاهر جمشیدزاد*:: مواد مخدر به تمام ترکیبات شیمیایی گفته می شود که مصرف آنها باعث دگرگونی در سطح هوشیاری می شود. مثل حالت سرخوشی و لذت، خواب آلودگی و سستی. در جامعه شناسی اعتیاد یا وابستگی عبارت است از یک حالت روانی و جسمی که به صورت پاسخ های رفتاری که شامل اجبار در مصرف دارو به صورت دائمی یا دوره ای به منظور کسب انرژی روانی آن و یا اجتناب از ناراحتی های ناشی از فقدان آن در بدن می باشد.
در سرزمین ما ایران، مصرف تریاک با مقاصد درمانی صدها سال سابقه داشته است و تاریخچه اعتیاد حداقل به چهار صد سال قبل باز می گردد. هم جواری کشور ما با دو کشور اصلی تولید کننده مواد افیونی در جهان – فغانستان و پاکستان – شرایط را کاملا بحرانی نموده است. اگر چه تمهیدات لازم برای مبارزه با عرضه شامل مسدود نمودن صدها کیلومتر از مرز های شرقی کشور، بکارگیری هزاران نیروی انتظامی و دستگیری و مجازات قاچاقچیان و معتادان به کار گرفته شده، اما دسترسی به مواد در جامعه به طور کامل کنترل نشده است.
اعتیاد یا وابستگی به مواد مخدر نیز عبارت است از حالتی که در اثر مصرف یک ماده شیمیایی در شخص ایجاد می شود به نحوی که شخص آزادی و اختیار خود را در قبال مصرف ماده مذبور از دست داده و دائما میل به مصرف پیدا می کند. آنچه که در اینجا به صورت یک مسئله و در پی یافتن پاسخ آن خواهیم بود بررسی علل و چگونگی و چرایی گرایش جوانان به اعتیاد و به دنبال آن یافتن پاسخ مناسب برای سوالات تحقیق و خلاصه گرداوری اطلاعات جمع بندی تجزیه و تحلیل و در نهایت دستیابی به واقعیتی که به آن بودیم می باشد.
یکی از روش های مهم هر جامعه داشتن محیطی سالم و به دور از آلودگی می باشد جامعه در سایه ی چنین محیطی می تواند از هر لحاظ اقتصادی فرهنگی و اجتماعی پیشرفت کند و این سلامتی و تندرستی آنچنان برای افراد لازم و ضروری است که خارج از این حیطه، ضد ارزش به حساب می آید سیگار به عنوان یکی از مواد مخدر به مصرف کننده زیان می رساند طول عمر را کوتاه می کند سبب ایجاد سرطان و تنگی نفس می شود. و احتمال حمله قلبی را بالا می برد با وجود این میلیونها نفر در سراسر جهان سیگار می کشند مصرف سیگار با افزایش سن بیشتر می شود و در نیمه های بزرگسالی به حداکثر می رسد رابطه مهمی میان سیگار کشیدن و ابتلا به دیگر مواد مخدر مشاهده شده است کسی که سیگار می کشد احتمال بیشتری دارد که از دیگر مواد مخدر نظیر الکل داروهای محرک عصبی و آرام بخش ها استفاده کند.
کشور ما علیرغم صرف هزینه های مالی و جانی به لحاظ موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن در همسایگی بزرگترین کشورهای تولید کننده مواد مخدر به شاهراه بین المللی مواد مخدر تبدیل شده است از این رو ابتلای جوانان به سیگار خطر اعتیاد به مواد مخدر را افزایش خواهد داد دو سوم افراد سیگاری در کشور اولین سیگار خود را در سنین جوانی تجربه کرده اند فشار گروه همسالان، ضد ارزش نبودن مصرف سیگار در بین جوانان، باور های غلط در مورد سیگار در بین جوانان و محدودیت امکانات ورزشی و رفاهی عامل بیکاری و ایجاد یک اعتماد به نفس کاذب در آنان از عوامل اساسی است که باعث می شود جوانان در این سن بیشتر به مصرف سیگار روی آورند از طرفی سن بالای بعضی از جوانان و کشیدن سیگار توسط آنان می تواند الگوی بسیار بدی برای جوانان کم سن و سال بشمار می آید بر اساس آمار بدست آمده سالیانه حدود سه میلیون نفر در اثر عوارض ناشی از کشیدن سیگار فوت می نمایند که در این رابطه جوانان از مهم ترین گروه های آسیب پذیر به شمار می آید.
از ارزش های مهم در جامعه داشتن محیطی سالم و به دور از آلودگی می باشد و این سلامتی و تندرستی آنچنان برای افراد لازم و ضروری است که خارج از این حیطه ضد ارزش به حساب می آید لذا مواد مخدر عامل شناخته شده انواع بیماریها سرطان ها و مرگ و میر است و درکل استعمال دخانبات پدیده زیان بخش برای سلامت عمومی است و در حقیقت می توان آن را مهمترین آسیب برای سلامت و بویژه جوانان دانست.
وضعیت فعلی جهان خصوصا در کشورهای در حال توسعه تحت شرایط پیچیده ی قرار گرفته است. اکنون با توجه به بافت اجتماعی فرهنگی، گسترش ارتباطات، انتقال الگوهای مختلف زندگی، تغییر ساختار جوامع، گرایش های مادی بشر به واسطه ی دوری از مذهب، نفوذ کشورهای پیرشته صنعتی، این وضعیت قابل تامل است و در این شرایط مسئله ی اعتیاد جوانان جزئی از بحرانهای عمده در جهان است متاسفانه دامنه ی این بحران با توجه به موقعیت خاص ایران گریبان گیر این کشور شده است و همچنین به دلیل جوانبودن جمعیت ایران و دیگر مشکلات اجتماعی اعتیاد به مواد مخدر در کشور روبه افزایش است تا جایی که به نظر می رسد آمار معتادان به مراتب بیشتر از برآورد آماری ستاد مبارزه با مواد مخدر باشد. /م
روزنامه نگار*
