تابناک بوشهر: جاستین اشمیت یک حشرهشناس است، به همین دلیل تاکنون توسط بسیاری از حشرات گزیده شده است. بنابراین وی چیزی به نام «مقیاس درد نیش اشمیت» اختراع کرده است که با این مقیاس، درد ناشی از نیش حشرات را در چهار درجه رتبهبندی میکند.
به گزارش آنا به نقل از Wired، در پایینترین مورد «مورچه آتشین» و بالاترین مورد «مورچه گلوله مانند» قرارگرفته است. هر یک از این نام گذاریها دلیل خاص خود را دارند.
به جز مورچه آتشین و مورچه گلوله مانند، یکی دیگر از مخلوقات اعجابانگیزی که در جنوب غربی ایالات متحده زندگی میکند، نوعی زنبور به نام «تارانتولا» است. این موجود زنبوری منزوی است که درد نیشش تنها سه دقیقه به طول میانجامد. اما این درد به قدری شدید و پرتنش است که قابل توصیف نیست.
بن هاچینسن، بیولوژیست پارکهای تگزاس و حیات وحش، در اینباره میگوید: «افرادی که نیش این زنبور را تجربه کردهاند، توصیه میکنند که بعد از گزیدگی فقط دراز بکشید و شروع به فریاد زدن کنید. این امر به این دلیل است که تنها افراد کمی پس از گزیده شدن توسط چنین زنبوری قادر به حفظ هماهنگی کلامی و فیزیکی خود هستند. حتی ممکن است فرد در هنگام تلاش برای فرار از درد به خود آسیب برساند. بنابراین بهترین کار دراز کشیدن و فریاد زدن است».
با وجود این که درد نیش زنبور تارانتولا تنها سه دقیقه به طول میانجامد اما این درد به قدری شدید است که قابل توصیف نیست
اشمیت در اینباره مقالهای نگاشته است که احتمالا در شمار معدود مقالات علمی جالب و خندهدار قرار میگیرد. مقاله وی درباره دانشمندی است که تاکنون موفق شده 10 نوع تارانتولا را به دام بیاندازد. این دانشمند پس از اولین باری که گزیده شد، ترس را کنار گذاشت. سپس وی بارها خود را در معرض نیش این زنبورها قرار داد تا جایی که قدرت حرکت کردن نداشت، درون گودالی خزید و بیهوش شد.
این اتفاق یکی از دلایلی است که موجب نگرانی مردم تگزاس در طی چند هفته اخیر شده است. اما در واقع جای هیچ نگرانی وجود ندارد، چراکه زهر زنبور تارانتولا نوعی انگل است که فقط به رتیلها آسیب میرساند. این زهر به زنبور اجازه میدهد قبل از بردن طعمه به لانهشان آنها را فلج کنند. این زنبور تخمگذار است. تخمهای این موجود به لارو تبدیل شده و عنکبوت فلج شده را در طی چند هفته به طور زنده میبلعد.
این زنبورها به طور معمول کاری به انسانها ندارند و فقط زمانی که تحریکشان کنید یا موجب آزارشان شوید، شما را نیش خواهند زد. این موجودات توجهی به انسانها نشان نمیدهند حتی اگر در نزدیکی آنها قرار داشته باشند، احتمالا به این دلیل است که این جانور بسیار جسور بوده و میداند که قادر است تنها با نیشش دمار از روزگار انسان درآورد.
هاچینسن در اینباره میگوید: «دانشمندان معتقدند دلیل بیباکی این جانوار این است که آنها در طبیعت دارای شکارچیان اندکی هستند. این زنبورها مکانیزم دفاعی موثری دارند که همان نیش بسیار دردناکشان است».
مطمئنا هیچ جانوری آنقدر بیعقل نیست که به دنبال این زنبورها راه بیافتد. براساس اطلاعات رسیده، جمعیت تارانتولاها رو به رشد است. به لطف فصل بارندگی و وفور محصولات کشاورزی در تگزاس، شمار حشرات نیز در حال افزایش است. خوشبختانه زنبور تارانتولا گوشتخوار نبوده و از شهد گیاهان تغذیه میکند. بنابراین در شهرهایی که دارای محصولات گیاهی انبوه هستند، بیشتر دیده میشوند.
بعضی از این زنبورها قادر به نیش زدن نیستند. در واقع نوع نر این موجود اصلا نیش نمیزند. در دنیای حشرات توانایی نیش زدن متعلق به جنس ماده است، منبع این قدرت ویژگی تخمریزی بوده که این وظیفه نیز برعهده حشره ماده است. بنابراین در یک وضعیت عاشقانه، زنبور نر بر فراز گلها به انتظار مینشیند تا زنبور ماده از راه برسد و جفتگیری آغاز شود. پس از جفتگیری زنبور ماده پرواز میکند و میرود و این تازه زمانی است که ماجرا جالب میشود، البته نه برای رتیلها!
عملیات نیش زدن
برخلاف اکثر حشرات، نوع باردار زنبور تارانتولا تخمهای خود را گوشهای رها نمیکند به این امید که به نحوی نجات پیدا کند. این مادر مهربان در اولین اقدام خود یک قیم از همه جا بیخبر پیدا میکند که بیشتر اوقات نوعی رتیل است که در آن دوره زمانی فعال باشد.
با این وجود زنبور مادر باید مراقب خود هم باشد چراکه با وجود سایز بزرگ این زنبور، جثه رتیل میتواند چندین برابر بزرگتر باشد. ممکن است رتیل آزاری به انسان نرساند اما این موجودات نیشهای بزرگی دارند که میتوانند کار زنبورها را تمام کنند.
هاچینسن درباره این فرآیند بیشتر توضیح میدهد: «زنبور تارانتولا به رتیل نزدیک میشود، زیر بدن رتیل رفته و آن را نیش میزند. زنبور ماده معمولا به دنبال روزنه یا شکافی در لایه محافظتی رتیل میگردد که اغلب در مفصل پاهای رتیل قرار دارد».
در یک مطالعه مشخص شد که در 400 مبارزه تنها یک زنبور مغلوب شده است اما این بدین معنی نیست که رتیلها مبارزان خوبی نیستند.
محققان به این واقعیت اشاره داشتند که با وجود اینکه معمولا در برخوردهای خشونتآمیز وقتی زنبور در دهان رتیل قرار داشته است صدای قرچ قرچ و شکسته شدن را میشنیدهاند اما در انتها باز هم زنبور پیروز میدان میشد.
به نظر میرسد زنبورهای تارانتولا جان سخت هستند. با وجود اینکه ممکن است اسکلت صاف بیرونی این زنبور کمی قرچ قرچ کند اما در آخر کار از مهلکه جان سالم به در میبرد.
تخم تبدیل به لارو شده و شروع به خوردن عنکبوت فلج شده میکند. لارو برای زنده نگه داشتن عنکبوت تا جای ممکن از بافتهای غیرضروری تغذیه میکند.
رتیلها هرگز موفق به فرار نمیشوند چراکه نیش زنبور بلافاصله آنها را فلج میکند. سپس زنبور، رتیل را به سوراخی که از قبل آماده کرده یا لانه خود جانور میبرد. زنبور پس از تخمریزی در لانه جدید، قربانی فلجش را به همراه تخم ترک میکند و پشت سرش دهانه لانه را مسدود میکند.
تخم تبدیل به لارو شده و شروع به خوردن عنکبوت فلج شده میکند. لارو برای زنده نگه داشتن عنکبوت تا جای ممکن (به احتمال زیاد هفتهها) از بافتهای غیرضروری تغذیه میکند.
بزرگترین چالش زنبور جوان در ابتدای زندگی وی رخ میدهد و آن روند متفاوت زندگی این موجودات با روش معمول زنبورهایی است که به طور اجتماعی زندگی میکنند و نیازی به تشویق کردن زادههای جوان برای فلج کردن عنکبوت و رتیل ندارند.
در واقع آنها تنها به قدرت نیش و زهر خود متکی هستند. معمولا زهر زنبورهای اجتماعی هم دردناک است و هم به بافت آسیب جدی وارد میکند در حالی که زهر تارانتولا صرفا دردناک است و هیچگونه آسیبی به همراه ندارد.
این موضوع به این دلیل است که زنبورهای اجتماعی دارای ملکه و زادههای جوانی هستند که نیاز مبرم به محافظت در برابر دشمنان را دارند. بنابراین تنها ایجاد درد نیش برای دشمن کافی نیست چراکه هنوز احتمال حمله دوباره وجود دارد.
در مقابل، زنبور تارانتولا مانند گرگی تنهاست و فقط باید از خود محافظت کند. تنها کاری که این زنبور باید بکند این است که مزاحمش را فلج کند و از صحنه درگیری بگریزد.
مطمئنا گاهی اوقات پیش میآید که انسانی از همه جا بیخبر قربانی نیش این نوع زنبور شود اما تارانتولا موجودی به مراتب آرامتر از همنوعان اجتماعی خود است.
هاچینسن در این باره میگوید: «با وجود اینکه تارانتولا نیش دردناکی دارد اما به نظرم آنها یکی از جالبترین موجودات این ناحیه است. دلیلی ندارد که مردم از این زنبورها بترسند در واقع این زنبورها به قدری جالب هستند که میتوانید در حیات خانه به تماشای آنها بنشینید».
اما یادتان نرود اگر در معرض گزیدیگی این زنبور قرار گرفتید، بایستید، دراز بکشید و فریاد بکشید.