«محمد حسن طالبیان» در اولین کارگاه بینالمللی معماری خشتی كه به ميزباني دانشگاه يزد برگزار ميشود، تنوع آثار دربردارنده معماری خشتی کشور را یکی از ظرفیتهای بزرگ ایران در زمینه معماری عنوان و اظهار کرد: آثاری چون تخت جمشید، آثار باستانی بسیار ارزشمند و خشتی در سطح جهان هستند که حدود دو سوم این بناها با خشت ايجاد شده و به رغم گذر زماني بسیار زیاد، همچنان حفظ شدهاند.
وی افزود: البته هخامنشيان که خاک، آب، زمین و آسمان را مقدس میشمردند، منجر به وجود آمدن باغهای ایرانی با این نوع معماری نیز شدند که این به معنای هویت ایرانی محصور در این بناها و سازههاست.
این مسئول غفلت از معماری خشتی در 100 سال اخیر را ضعف بسیار بزرگی برای کشور عنوان کرد و گفت: هر چند هنوز در برخی از نقاط کشور شاهد ایجاد بناهایی با معماری گلین و خشتی هستیم اما حقیقت این است که معماری خشتی در حال فراموشی و رو به غفلت است و نقش استاد و شاگردی و معماران خشتی کمرنگ شده در حالی که این معماری وابسته به اين عوامل نيز بوده است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به همت شهرداری یزد براي برگزاری کارگاه معماری خشتی در دانشگاه يزد، اظهار کرد: توسعه میراث معماری خشتی نیازمند نگاهی شهری است که شهرداری یزد در این زمینه اقدام قابل قبولی داشته و با برگزاری این کارگاه در این زمینه پیش قدم شده است.
طالبیان با بیان این که معماری خشتی با چالشهای زیادي روبرو است، تصریح کرد: هر چند این معماری در بافت شهر جهانی یزد حفظ شده اما خارج از اين بافت تاريخي، شاهد ایجاد بناهایی با معماری غیر ایرانی و خشتی هستیم که این مسئله بیانگر عدم ورود سازمان نظام مهندسی در زمینه مجوزها و به تبع آن دانشگاهها در زمینه شناخت و معرفی و ارتقای آگاهی نسبت به انواع مصالح معماری خشتی و نوع این معماری است.
وی با تاکید بر ثبات و دوام بناهایی با معماری خشتی و اشتباه مهندسان امروزی با عدم اعتماد به سازههای خشتی، گفت: اغلب مهندسان معتقد هستند که معماری خشتی در مقابل بلایایی چون زلزله و سیل دوام ندارد از این رو بناهای بتنی و سیمانی را اولویت معماری خود قرار میدهند، در حالی که در زلزله بم و سیل خوزستان، بناهای خشتی نسبت به سازههای جدید آسیب کمتری دیده بودند و اکثر آسیب به بناهای خشتی نیز به دلیل عدم رعایت برخی نکات فنی در معماری و عدم یکپارچگی این سازهها بود.
معاون میراث کشور با اشاره به قدمت چندین هزار ساله این نوع سازهها مانند ارگ بم، تصریح کرد: به یقین عمر و دوام این سازهها بیشتر است لذا باید نگاه به این معماری تغییر کند و نسل جدید که نگاه کم رنگ و غیر قابل اعتمادی به این نوع معماری دارند، معماری خشتی را بیشتر و درست بشناسد.
وی رفع دغدغهها و مشکلات ساكنان بافتهاي تاريخي متناسب با پیشرفت تکنولوژی را چالش بزرگ دیگری برای سازههایی با این نوع معماری عنوان کرد و افزود: باید نیاز مردم این بخش به پیشرفت تکنولوژی پاسخ داده شود تا این مردم در این بافت بمانند و علاوه بر ماندگاری، آن را نيز حفظ کنند چرا که در غیر این صورت کار مهمی انجام نشده است.
طالبیان حفظ بناهای خشتی در روستاهای خالی از سکنه را نیز دغدغه دیگری عنوان کرد و گفت: برخی از بناها که معماری خشتی دارند، در این نوع روستاها واقع شدهاند در حالی که خشکسالی عاملی بر متروک شدن و تخریب این نوع بناهاست و حفظ آنها نیز به دغدغهای برای میراث فرهنگی تبدیل شده است.
وی با بیان این که مسئله مهم این جا است که « چه باید كرد؟»، گفت: برای رفع این چالشها اقدامات قابل قبولی با تعامل دانشگاهها و پایگاه میراث جهانی انجام شده و در حال تدوین و انعقاد تفاهمنامههایی در راستای ایجاد مرکز تحقیقات ساختمان هستیم که این مسئولیت بزرگ بهرغم حجم بسیار زیاد بناها و دغدغهها، نیازمند مشارکت جامعه است.
وی با اشاره به ضرورت تعامل با کشورهای دیگر در راستای این نوع معماری، تصریح کرد: بناهای رها شده به عنوان پایلوت ایجاد کارگاههای آموزشی و اشتغالزایی انتخاب و در دایره کاربری مناسب قرار گیرند و در این رویکرد شهرداریها و سایر دستگاههای اجرایی نیز همکاری کنند.
این مسئول ادامه داد: بناهای خشتی عمومی که با مخالفت مهندسان نیز روبرو است، باید ایجاد شوند تا مردم در تماس مستقیم با این نوع معماری قرار گیرند و آگاهی عمومي نیز افزایش یابد.
طالبيان در پایان نیز بر توجه به موضوع یکپارچگی و توسعه این نوع معماری در خارج از بافتهاي تاريخي تاکید کرد.