به گزارش تابناک به نقل از خبرنگار مهر آغاز سال ۹۴ برای استان اردبیل متفاوت از سال های قبل بود. رسانه ها از شکل گیری اتاقی خبر دادند که قرار است محل گردهمایی نخبگان علمی باشد و مشکلات استان را یکی پس از دیگری از حوزه های مختلف دریافت کرده و حل شده با ارائه راهکارهای عملی به مردم تحویل دهد.
به تبع زمانی که اتاق فکر در اردبیل شکل گرفت شهروندان و حتی همین نخبگان شناخت کافی از آن نداشتند هر چند فعالیت اتاق های فکر سایر استان ها تک و توک به گوش می رسید اما اردبیل جزو چند استان محدودی بود که در انتهای لیست شکل گیری اتاق های فکر به تشکیل شبکه گسترده ای از گروه های علمی جامعه همت کرد.
همتی که به تعبیر برخی کارشناسان به خوش فکری برخی بانیان این مجموعه بر می گردد و به تعبیر برخی از سر ناچاری و عقب نماندن از سایر استان ها تعبیر می شود. اما هر تعبیری را پیش بگیریم برآیند این اقدام امیدوار کننده است.
چرا که اتاق فکر استان اردبیل با جلسات ماهانه خود نشان داده اگر موانع همیشگی راهپویی یک اقدام نیکو اجازه بدهد با همین قدم های نوپا حرف های بزرگ و ایده های قابل توجهی دارد و می تواند به یکی از هسته های شکل گیری راهکارهای عملی و علمی مشکلات استان تبدیل شود.
مدیر اتاق فکر استان اردبیل هر چند این تاخیر را قابل قبول نمی داند اما معتقد است هموار کردن فعالیت اتاق و توجه نهادها به سیاست های شکل گیری آن و دستگیری در رسیدن به این سیاست ها در فاز اول به احیای سهم مغفول بخش علمی جامعه کمک خواهد کرد.
خلایی که محمد حسن زاده در گفتگو با خبرنگار مهر آن را به عنوان یکی از دلایل ناکامی طرح و برنامه ها عنوان کرد. موضوعی که اغلب مورد تاکید بوده اما راهکاری برای جبران آن عنوان نشده است.
در اتاق فکر سه ضلع مثلت نمایندگان بخش دولتی، نخبگان علمی و دانشگاهی و ذینفعان غیر دولتی را به عنوان عناصر اتاق شکل داده اید. چه هدفی از این تقسیم بندی دنبال می شود؟
علت انتخاب این سه ضلع بحث حکم رانی است. ببینید ما دو نوع نگاه در سیاست گذاری دولت داریم. یکی اینکه دولت خود را حاکم و فرمان روا بداند و دیگر اینکه خود را حاکم نداند بلکه خود را به عنوان عنصر هماهنگ کننده بداند تا قانون اجرا شود و نفع آن را همه ببرند.
در نگاه دوم دولت به تنهایی تصمیم گیرنده مسائل جامعه نیست و ظرفیت های دیگر از جمله بخش خصوصی و دانشگاه در تصمیم گیری فعال می شود. در واقع در این سه ضلع ظرفیت های ذکر شده فعال شده تا اتاق فکر تصمیم گیری ترکیبی را ایجاد کند و صدای بخش خصوصی و نخبگان در سیاست گذاری دولت دنبال شود.
برای احیای بخش دانشگاه در تصمیم گیری ها فرایند کاری اتاق به چه شکلی خواهد بود؟
اتاق فکر دولتی نمی تواند اهداف اتاق فکر را پوشش دهد و نقش بخش خصوصی باز ضعیف می شود. همان طور که ذکر شد در شکل ترسیمی اتاق فکر دولت یک سوم از نقش تصمیم گیری را بر عهده دارد و همین موضوع باعث می شود خروجی علمی و واقعی تر باشد و رنگ و بوی دولتی نداشته باشد.
ما برای اینکه بخش علمی را فعال کنیم شبکه نخبگان علمی را با تشکیل جلسه و دعوت از روسای دانشگاه ها شناسایی و تشکیل دادیم.
در واقع در حال حاضر مشارکت بخش علمی و دانشگاهی محسوس بوده و اقدامات در خوری مد نظر است.
ایجاد اتاق فکر به همت دانشگاه محقق اردبیلی کلید خورد. چه ظرفیتی برای مشارکت سایر مراکز آموزش عالی قائل شده اید؟
بر اساس تعریف اتاق فکر مسئولیت اجرایی اتاق در هر استان به دانشگاه مادر همان استان واگذار شده است. اما این به این مفهوم نیست که بخش دانشگاه منحصر در همان دانشگاه بماند. ما برای جلب مشارکت سایر دانشگاه ها از روسا و مدیران سایر دانشگاه ها دعوت کردیم و در حال حاضر گروه های مختلف با ترکیب اساتید و نخبگان از دانشگاه های مختلف استان در اتاق فکر فعال شده اند.
چه پتانسیلی برای دانشگاه محقق اردبیلی به عنوان دانشگاه مادر استان در راستای توسعه فعالیت اتاق قائلید؟
دانشگاه محقق در برخی حوزه ها از جمله کشاورزی، آب و محیط زیست پتانسیل های بالای علمی و پژوهشی دارد و در مقابل در برخی حوزه ها از جمله سیاست گذاری اقتصادی قوی نیست.
هدف ما این است تمامی ظرفیت های فکری و پژوهشی دانشگاه ها را در اتاق فکر بسیج کنیم و این اتاق بشود یکی از حوزه های تصمیم ساز در استان.
اتاق فکر استان در نظر دارد مشکلات را تا چه حد از گستردگی بومی، منطقه ای و ملی مورد بررسی قرار دهد؟ این موضوع دغدغه کارشناسان در خصوص فعالیت اتاق فکر است.
بر اساس تعریفی که از اتاق فکر داریم، اتاق می تواند در مسائل منطقه ای، ملی و استانی دخالت کند. با این وجود اولویت ما مسائل استانی است. ممکن است برخی مسائل استانی باشد اما شکل منطقه ای به خود بگیرد به عنوان مثال محیط زیست یا آب.
ما در خود استان مطالعات جامعی از سرفصل های مورد نیاز پژوهش و تصمیم سازی را استخراج کردیم و در حال حاضر اتاق فکر مطالعه، تحقیق، بررسی و تصمیم گیری در حوزه های حمل و نقل، گردشگری، صنعت، معدن، گمرک، کشاورزی، بهداشت و درمان، مسائل زیست محیطی و بحران آب را در دستور کار دارد.
در صورتی که دانشگاهیان و پژوهشگران مشکلاتی را در جامعه رصد کنند، اتاق فکر چگونه این موضوعات را مورد توجه قرار خواهد داد و آیا به این مشکلات رسیدگی خواهد کرد؟
ما برای موضوعاتی که در جلسات طرح می کنیم ساختار تعریف شده داریم. اگر موضوع با ساختار ما سازگار باشد قابل طرح و بررسی در اتاق فکر است.
اول اینکه موضوع مسئله استان باشد و افراد مختلف و طیف وسیعی از جامعه را متاثر سازد. دوم اینکه قابل حل باشد بطوریکه مثلا اتاق بتواند رفع آن را با یک بخشنامه و یا هم اندیشی با بخش دولتی پیگیری کند.
مثلا بیکاری یک موضوع عمومی است اما اینکه بیکاری در شهرک صنعتی اردبیل به دلایل قابل پیگیری و حل شده افزایش یافته باشد موضوعی قابل رسیدگی و طرح در اتاق فکر است.
با وجود تاخیر در شکل گیری اتاق فکر عملکرد اتاق از ابتدای سال به چه شکل بوده است؟
خوب این تاخیر با حمایت دانشگاه محقق اردبیلی و استانداری بیش از این که هست ادامه نیافت.
باید بدون اغراق بگویم در مدت کوتاه چهار جلسه تخصصی در حوزه های مختلف تشکیل شده و جلسات تخصصی ما حتی بیشتر از استان هایی است که سال ها است اتاق فکر دارند.
ما امیدوار به روند فعالیت این اتاق هستیم. به ویژه اینکه در همه سفرهای استانی رئیس جمهور مجموعه متون ارسالی اتاق های فکر در گزارش هایی با عنوان «نظر نخبگان و صاحب نظران غیر دولتی درباره چالش های توسعه در استان» جهت استفاده در جلسات پیش و حین سفر به رئیس جمهور و هیئت دولت ارسال می شود.
اخیرا طی نامه ای درخواست شده مشابه این گزارش در سفر معاون اول رئیس جمهور نیز ارسال شود.
در واقع موضوعات در استان شناسایی شده و بر اساس اولویت برای آن جلساتی تشکیل می شود. خروجی این جلسات متون سیاستی است که مستقیم به مرکز بررسی استراتژیک ریاست جمهوری در شبکه مطالعات سیاست گذاری های عمومی منتشر می شود و قبل از سفر گزارش ها در اختیار هیئت دولت و ریاست جمهوری است.
ما معتقدیم اتاق فکر بهترین مجرا را برای بازگویی عقاید اساتید دانشگاهی و بخش علمی جامعه فراهم ساخته است. تا دیروز اگر در انعکاس این نظرات مشکلاتی وجود داشت این خلا با اتاق فکر پر شده و نخبگان علمی می توانند سهم مناسبی در تصمیم سازی ها برای خود قائل شوند.