حسن ارگی – کارشناسارشد علم اطلاعات و دانششناس
روابط نوظهور اقتصادي ايران در دوران پساتحريم
تاریخ انتشار: ۰۲ آذر ۱۳۹۴ - ۲۳:۳۷ 23 November 2015
همانگونه كه در خبرها نيز آمد
صندوق بينالمللي پول خبر از كند شدن رشد در بازارهاي نوظهور كه ناشي از
افت قيمت كالاها بوده است داد و اعلام كرد: توليد ناخالص داخلي جهان در سال
2015 از 3/3 به 1/3 درصد ميرسد. از اين رو ميتوان گفت ايران نيز مستثنا
از آن نبوده اما در ادامه رفع تحريمهاي كشور همانگونه كه رئيس دولت
يازدهم اظهار داشتند پيشبيني ميشود شاهد گشوده شدن گرههاي مختلفي كه بر
سر راه اقتصاد كشور است باشيم و حضور هياتهاي سياسي و اقتصادي متعدد در طي
ماههاي اخير مبين همين موضوع است. دستور رئيس جمهور آمريكا در 18 اكتبر
(26 مهرماه) به عنوان روز تصويب برجام درباره لغو يا توقف تحريمها منوط به
انجام تعهدات ايران گرديده كه با توجه به نقشه راه تعيين شده از سوي رهبر
فرزانه انقلاب و جهت گيري دولت يازدهم در اين راستا پيش بيني ميشود اجراي
برجام تا اواخر دسامبر يا اوايل ژانويه عملياتي شود. در اين فاصله كشورهاي
مختلف اعم از اروپايي، آسيايي، آفريقايي و... فرصت را از دست ندادهاند تا
ضمن سبقت از يكديگر با حضور فعالانه در ايران خود را آماده شرايط پسا تحريم
در اين كشور متمدن و تاثيرگذار كنند. در اين ميان علاوه بر شركتهايي كه
با رفع شدن موانع تحريمي به دنبال بازارهاي قبلي خود در ايران هستند اما در
بسياري موارد ميتوان روابط نوظهور را با پتانسيلهاي جديد و چشم انداز
گستردهتري مورد نظر قرار داد. يكي از اين موارد آفريقاي جنوبي به عنوان
بزرگترين اقتصاد قاره آفريقاست. همانگونه كه شاهديم در هفته گذشته شاهد
حضور معاون رئيس جمهوري آفريقاي جنوبي در راس هیاتی 160 نفره متشكل از
مقامات عاليرتبه دولتي و بازرگانان در كشور هستيم كه در خلال اين سفر ضمن
معرفي فرصتهاي همكاري اقتصادي و تجاري بين ايران و افريقا يادداشت
تفاهمهايي را نيزبه امضا رساندند. از آنجا كه حجم فعاليت تجاري ۵۰ ميليون
دلاري ايران و آفريقاي جنوبي مورد انتقاد مقامات دو كشور است لذا هردو طرف
سعي بر ارتقاي حجم فعاليت خود را در رابطه با مبادلات كالا و خدمات دارند.
آفريقاي جنوبي بزرگترين اقتصاد قاره آفريقا از لحاظ توليد ناخالص داخلي
محسوب ميشود. بخشهاي اقتصادي مانند خودروسازي، فناوريهاي اطلاعات و
ارتباطات، معدن (آفريقاي جنوبي بزرگترين توليدكننده طلا، الماس و زغال
سنگ در جهان به شمار ميرود)، كشاورزي و نيز بانكداري و موسسات پولي اين
كشور، در رديف كشورهاي توسعه يافته جهان به شمار ميآيند. آفريقاي جنوبي در
دو دهه گذشته بهشدت از پديده فرار مغزها رنج برده است و به همين دليل از
نيروهاي متخصص و تحصيلكرده خارجي در بخشهاي مختلف اقتصادي، استقبال
فراوان ميكند. در صنعت توريسم نيز، شهر كيپ تاون جزو ۱۰ مقصد برتر دنياست.
در سالهاي ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹ طبق آمار ورلد توريسم، بود. با توجه به تجربه
قبلي مبادلات كالا و خدمات بين دو كشور فضاي فعاليت در بخشهاي پتروشيمي،
نفت و گاز، محصولات شيميايي، دارو، زيرساخت، خدمات مالي، بانكي، هتلداري و
گردشگري و... وجود دارد، هرچند وزير نفت كشورمان در ديدار اخير خود با
معاون رئيس جمهوري آفريقاي جنوبي صراحتا پيش شرط ساخت پالايشگاه در اين
كشور با مشاركت حداقلي را مشروط به خريد نفت خام توسط اين كشور اعلام كرده
اما يقينا فضاي فعاليتها به مراتب گستردهتر از اين حدود است. «راما فوزا»
معاون رئيس جمهوري آفريقاي جنوبي در اين سفر به صراحت اظهارداشته كشورش
همواره در فرصتهايي تحريمهاي يك جانبه عليه ايران را محكوم كرده و از حق
مسلم كشورمان حمايت داشته است، از اين رو طبيعتا توقع دارد تا در معادلات
اقتصادي دوران پسا تحريم بتواند نقش پررنگي را در دايره كشورهاي طرف
قرارداد با ايران داشته باشد. به زعم بعضي از كارشناسان و صاحب نظران موضوع
شرايط حاكم بر كشور را در دوران پسا تحريم نبايستي كوچك ديد چرا كه اين
مهم امري چند بعدي و پيچيده است و طبيعتا گسترش تعاملات و تبادلات ايران
خارج از محدوده كشورهاي اروپايي و آمريكايي خصوصا توسعه روابط با كشورهاي
آفريقايي خالي از منطق سياسي و اقتصادي نخواهد بود، حتي گسترش اين روابط در
حوزه بازگشتپذيري تحريمها نيز ميتواند عاملي بازدارند ه باشد. لذا
ميطلبد تا در اين دوران تاريخي و اثر گذار پس از تحريم كه كشورمان موفق
شده از بسياري از حقوق مسلم محروم شده خود برخوردار شود، در فضايي كاملا
حساب شده برنامههاي سياسي و اقتصادي خود را در اقصي نقاط كره خاكي
هدفگذاري نمايد.
حسن ارگی – کارشناسارشد علم اطلاعات و دانششناس
روزنامه آرمان امروز