سمیرا محمدی، دانشجوی دکترای مدیریت گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ، طی یادداشتی با اشاره به راهاندازی موکبهایی از سوی کشورهای کره جنوبی، چین و ژاپن در مراسم اربعین با هدف تبلیغ کالا و محصولات مصرفی، درباره سوء استفاده از ابر رویداد اربعین به عنوان فستیوالی جهانی برای تبلیغ کالاهای کشورهای غیرمسلمان هشدار داد. در این یادداشت آمده است؛
گردشگری مذهبی از جمله مهمترین گونههای سفر و گردشگری در جهان است که انگیزه اصلی آن، باورها و اعتقادات دینی گردشگران و زائران در جهان بوده و سبک و سیاق آن با سایر گونههای سفر و گردشگری متفاوت است. تمامی ادیان و مذاهب در سراسر جهان، اماکن، آثار، سنتها و مراسم مذهبی مختلفی دارند که به یکی از جاذبههای مهم گردشگری تبدیل شده است. در این میان دین اسلام و شیعیان حضور قابل توجهی در این شاخه از گردشگری دارند. مراسم حج، ابر رویداد پیاده روی اربعین، زیارت اماکن مقدس و مراسم عزاداری یا جشنهای مذهبی مسلمانان از بزرگترین رویدادهای گردشگری مذهبی در جهان است.
اربعین پراهمیتترین مقصد گردشگری مذهبی
ابررویداد پیادهروی اربعین از جمله رویدادهای بزرگ و مهم در حوزه سفر و گردشگری مذهبی و معنوی است که در راستای باورها و اعتقادات دینی و پاسداشت ارزشهای والای انسانی و اجتماع عظیم شیعیان، هر ساله با حضور میلیونها نفر از اقصی نقاط جهان در سرزمین کربلا به وقوع میپیوندد.
یکی از مؤلفههای کلیدی در توسعه پایدار همه انواع گردشگری، از جمله گردشگری مذهبی، پذیرش و مشارکت جامعه محلی و جامعه میزبان است. گنجینههای روایات معصومین(ع) سرشار از روایاتی است که به مسائل مهم و اجتماعی همچون آداب مهماننوازی میپردازد. مهماننوازی در گردشگری مذهبی سبب انس و الفت هر چه بیشتر امتهای اسلامی و شیعیان جهان شده، اتحاد و برادری را تحکیم میکند. اعتقاد و باورهای دینی مردم در نقاط مختلف در راستای مهماننوازی و استقبال از زائران به یکی از ارکان توسعه گردشگری مذهبی تبدیل شده است.
باشکوهترین مهماننوازی در ابرتجمع جهانی
در ابررویداد اربعین نیز به عنوان باشکوهترین تجمع جهان، مردم عراق به عنوان جامعه محلی و مردم ایران به عنوان دوست و برادر میزبان، در کنار هم در راستای تدارک هر چه بهتر این استقبال و مهماننوازی حضور دارند.
اکرام و استقبال از مهمانان و زائران حسینی، پذیرایی کافی و مناسب، غذا خوردن با مهمانان دوشادوش هم و در یک سفره، بخشش مال و منزل، ارائه خدمات به صورت رایگان از اصول اسلام، اخوت و برادری شیعیان است که در پیادهروی اربعین به کاملترین و زیباترین شکل نمود یافته است. شیعیان عراقی و ایرانی در کنار هم به برکت امام حسین(ع) و عشق به امام حسین، باشکوهترین میزبانی و مهماننوازی کل جهان را به کل دنیا نشان میدهند.
نفوذ و تأثیر پیادهروی اربعین به قدری توسعه یافته که علاوه بر مباحث مذهبی، فرهنگی و گردشگری کشورهای مسلمان، مباحث اقتصادی و استراتژیک کشورهای غیر مسلمان را نیز تحت تأثیر قرار داده است. این تأثیرات میتوانند علاوه بر مفید بودن برای کشورهای غیر مسلمان، شرایط حاکم بر اربعین را نیز تحت تأثیر منفی خود قرار دهند. چین، کره جنوبی و ژاپن سه کشوری هستند که به بسترهای شکلگیری حافظه دینی، نمودهای بزرگ شیعی و رویدادهای داخلی آن نظیر شهادت و ... نیز رحم نکرده و به دنبال کسب منفعت و سود مالی از آنها هستند.
کشور کره جنوبی با اجاره کردن یک موکب و پنج موکب دار به مبلغ ۲۵ هزار دلار جهت تبلیغ پنج برند در طول ایام اربعین، برای پنجمین سال متوالی، کشور ژاپن و چین نیز هر یک با اجاره یک موکب و پنج موکبدار جهت تبلیغات و بازاریابی محصولات کشورشان، در طول ایام اربعین، به مبلغ ۲۰ هزار دلار، برای سه سال متوالی در شهر کربلا در حال فعالیت هستند. محصولاتی همچون ماشین و روغن ماشین که نه تنها هیچ ارتباطی به دین و مذهب و واقعه کربلا ندارند، بلکه رواج مصرفگرایی و وابستگی را نیز به همراه خواهند داشت.
چرا باید در کنار بخش ارزشمند ابررویداد اربعین که پذیرایی هزاران موکبدار عراقی و ایرانی از زائران اربعین است و هر بینندهای را به تعجب و تحسین وامیدارد، شاهد حضور موکبهای تبلیغی برندها و مارکهای خارجی باشیم که صرفاً در حال تبلیغ کالای غیر مرتبط با روح عظیم پیادهروی اربعین هستند؟ موکبهای کشورهای غیر مسلمان که با قصد و قرضی جز اشاعه فرهنگ عاشورایی و میزبانی، زیر پوست زیبای مهماننوازی، به تبلیغات محصولات و برندهای زنجیرهای خود میپردازند.
مراقب افرادی باشیم که اربعین برای آنها فستیوال جهانی تبلیغ است
کشورهایی هستند که هیچ اعتقادی به دین اسلام و واقعه کربلا نداشته، حتی یک فرد مسلمان از کشورشان در موکبهایشان حضور ندارد و به این ابررویداد دینی تنها به چشم یک فستیوال جهانی نگریسته و از بیتوجهی دولت عراق کمال استفاده را کردهاند تا به مرور زمان و در راستای حداکثرسازی بازاریابی پنهان خود، سفرههای حسینی و مهماننوازی شیعیان حسینی را کمرنگ کنند و ارزش والای پیادهروی اربعین را با به رخ کشیدن وسیلههای نقلیه خود از بین ببرند. این کشورها به این اجتماع عاشقان حسینی تنها به چشم یک کانون تبلیغاتی مینگرند.
واقعه کربلا و پیاده روی اربعین در حال حاضر، رنگ و بویی زنده و پویا دارد، چنانکه گویی امام حسین(ع) در حیات اجتماعی شیعیان پا به پای زمان حرکت میکند اما اگر مسئولان کشور عراق و کشور عزیزمان در برابر این تبلیغات و بازاریابی پنهان سکوت کنند، تبلیغات کشورهای غیر مسلمان با انگیزههای صرفا اقتصادی، در آینده گسترش خواهد یافت و به مرور زمان کربلا شهری برای نمایش دادن انواع برندهای کشورهای غیر مسلمان خواهد شد.
دشمن نیز دقیقاً از همین موضوع برای ضربه زدن به پیکره جهان اسلام استفاده خواهد کرد، چرا که پیادهروی اربعین و شهر مقدس کربلا کانون وحدت بین مسلمانان و شیعیان سراسر جهان است و آنچه امروز در درجه اول اولویت قرار دارد، دفاع از این وحدت است. از طرف دیگر، حضور گسترده و بینظیر نسل جوان در این مراسم، بیانگر آن است که برخلاف القای رسانههای غربی، نسل سوم و چهارم انقلاب اسلامی نیز همچنان در مسیر معنویت در حال حرکت هستند. آن هم درست در زمانی که با انواع اقسام تبلیغات رسانهای با هدف دوری از معنویت مواجهاند.
لذا متوقف ساختن اینگونه موکبها که غرض آنها انحراف ذهن جوانان حسینی به مسائل جانبی است، یکی از واجبات پایداری این ابررویداد جهانی است. همان طور که رهبر فرزانه انقلاب اسلامی نیز بیان داشتهاند: «میدان تبلیغات، میدان بسیار عظیم و خطرناکی است برای همین است که امروز ابرقدرتها صدا توی صدا انداختهاند تا صدای ما بلند نشود. برای همین است که حاضرند پولهای گزاف خرج کنند تا دنیا نفهمد که جنگ تحمیلی، چرا و چگونه و با چه انگیزهای به وجود آمد. دستگاههای استکباری حاضرند هرچه دارند خرج کنند تا نام و یاد و خون حسین(ع) و شهدای عاشورا در ذهن مردم و ملتها باقی نماند و شناخته نشود».
به فعالیتهای موکبهای تبلیغی در اربعین پایان دهیم
لذا لزوم توجه به این موکبهای تبلیغاتی در کربلا بسیار پر اهمیت بوده و باید برای سالهای آینده به فعالیت چندین ساله آنها خاتمه داده شود، تا یکی از مهمترین محورهای حیات مذهبی و فرهنگی شیعه همراه با حضور شیعیان راستین در طول تاریخ شناخته شده و پابرجا بماند. رهبر عزیزمان در این راستا نیز فرمودهاند: «درست است که خدای متعال، شهدا را در همین دنیا هم زنده نگه میدارد و شهید به طور قهری، در تاریخ و یاد مردم ماندگار است اما ابزار طبیعی خدای متعال برای انجام این کار- مثل همه کارها- همین چیزی است که در اختیار و اراده ماست. ما هستیم که با تصمیم درست و بجا، میتوانیم یاد شهدا و خاطره و فلسفه شهادت را احیا و زنده نگه داریم». بنابراین دولت عراق باید در سالهای آینده از حضور تبلیغات غیر عاشورایی و غیر دینی به هر شکل و هر میزان جلوگیری به عمل آورد و از موکبهای کشورهای غیر مسلمان تنها به قصد گسترش فرهنگ عاشورایی به این کشورها و سایر کشورهای غیر اسلامی پذیرا باشد. تا اعتقاد و باورهای دینی مردم در نقاط مختلف در راستای مهماننوازی و میزبانی شیعیان حسینی از زائرانش، به عنوان یکی از ارکان و اصول ابر رویداد اربعین مانا شود.