به گزارش ایرنا، در جریان اولین کنگره ملی 'قزلباشان در ایران و آناتولی' از نخستین نمونه کلاه قزلباشان (کلاه حیدری) پس از حدود پنج قرن در دانشگاه محقق اردبیلی رونمایی شد که با همراهی شاهان صفوی در یکپارچگی ایران کنونی و ترویج مذهب شیعه نقش بی بدیلی ایفا کردند.
قزلباش ها مجموعه ای از ایل های شمال باختری فلات ایران و پیرو طریقت صفوی بودند که شاه اسماعیل یکم (ختایی) به یاری آنها سلسله صفوی را پس از براندازی سلسله آق قویونلوها حدود پنج قرن پیش در اردبیل بنیانگذاری کرد؛ پس از استقرار سلسه صفویه نیز بخشی از نیروهای ویژه ارتش را که به جانبازی برای سران این سلسله مشهور بودند ، قزلباش می خواندند.
لغت قزلباش از دو واژه قزل به معنی زرین و سرخ و باش به معنی سر تشکیل شده و وجه تسمیه آن به کلاه سرخی مربوط می شود که پیروان این طریقت به سر داشتند و توسط شیخ حیدر پدر شاه اسماعیل برای صوفیان مرید ابداع شده بود.
این کلاه 12 ترک که آن را نمادی از اعتقاد ایلات قزلباش به 12 امام اهل تشیع می دانند، 500 سال پیش توسط کلاهدوزی اهل تبریز دوخته شد و تا کنون نمونه ای از آن وجود نداشت اما با پیگیری دفتر توسعه فرهنگی آذربایجان دانشگاه محقق اردبیلی، امروز پس از 500 سال یک کلاهدوزی تبریزی بار دیگر این کلاه را احیا کرد.
